मराठी बालभारती Questions Answer Class 8 Chapter 2 Balbharati Maharashtra Board

Questions Answer For All Chapters – बालभारती Class 8

माझ्या देशावर माझे प्रेम आह

प्रश्न १: पाठाच्या आधारे थोडक्यात स्पष्ट करा.

(अ) प्रतिज्ञा:

प्रतिज्ञा म्हणजे काया-वाचा-मनाने केलेला दृढ संकल्प. प्रतिज्ञेतील प्रत्येक शब्दामागे संकल्पाचे बळ असते आणि आपण जे म्हणतो ते कृतीत आणण्याची तयारी असते.

(आ) सस्यश्यामला माता:

‘सस्यश्यामला माता’ म्हणजे हिरवीगार आणि संपन्न भूमी. केवळ राष्ट्रगीतात गायन करण्याऐवजी प्रत्यक्ष कृतीतून ही भूमी सुजलाम-सुफलाम करण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे.

प्रश्न २: खालील आकृत्या पूर्ण करा.

(अ)

1. ‘भारतमाता की जय’ मधील भारत माता म्हणजे – भारतातील सर्व लोक.
2. महात्मा गांधींनी सांगितलेली प्रेमाची दोन वैशिष्ट्ये – प्रेम निष्क्रिय असू शकत नाही, प्रेम सक्रिय व सुबुद्ध असले पाहिजे.

(आ) देशावरील प्रेम सिद्ध होण्यासाठी लेखकाने सांगितलेल्या कृती:

• देशाच्या नवनिर्माणासाठी रचनात्मक कार्य करणे.
• स्वच्छता राखणे.
• पर्यावरणाचे रक्षण करणे.
• देशवासीयांमध्ये एकता ठेवणे.
• प्रत्येक कृतीमधून देशहिताचा विचार करणे.

प्रश्न ३: खालील विचार कोणाचे आहेत ते लिहा.

प्रश्न ४: तुमच्या शब्दांत उत्तरे लिहा.

(अ) प्रतिज्ञेतील एखाद्या शब्दाचा अर्थ जाणून घेताना व कृतीत आणतानाचा तुमचा अनुभव लिहा.

उत्तर – प्रतिज्ञेतील एखाद्या शब्दाचा अनुभव : मी ‘शिस्त’ या शब्दाचा अर्थ कृतीत आणला. शाळेत वेळेवर जाणे, गृहपाठ पूर्ण करणे आणि सार्वजनिक ठिकाणी शिस्त राखणे, यामुळे मला शिस्तबद्ध जीवन जगण्याचा अनुभव आला.

(आ) तुमच्या आईचे तुमच्यावरील प्रेम व्यक्त करणारा एखादा प्रसंग थोडक्यात लिहा.

उत्तर – आईच्या प्रेमाचा प्रसंग : एकदा मी आजारी असताना आईने रात्रभर जागून माझी काळजी घेतली. तिने वेळेवर औषध दिले, उष्ण पाण्याचा शेक दिला आणि माझ्यासाठी गरम गरम सूप तयार केले. त्यामुळे तिच्या प्रेमाची खरी जाणीव झाली.

खेळूया शब्दांशी

(अ) समान अर्थाचे जोडशब्द तयार करा.
उदा., पालनपोषण

1. दंगा – गोंधळ
2. कोड – गूढ
3. थट्टा – विनोद
4. धन – संपत्ती
5. बाजार – बाजारपेठ

(आ) गटात न बसणारा शब्द ओळखा व तो शब्द गटात का बसत नाही यामागील कारण सांगा.

1. मी, आपण, रत्ना, त्यांचे → ‘रत्ना’ हा नाम आहे, उरलेले सर्व सर्वनाम आहेत.
2. राहणे, वाचणे, गाणे, आम्ही → ‘आम्ही’ सर्वनाम आहे, उरलेले क्रियापद आहेत.
3. तो, हा, सुंदर, आपण → ‘सुंदर’ विशेषण आहे, उरलेले सर्व सर्वनाम आहेत.
4. भव्य, सुंदर, विलोभनीय, करणे → ‘करणे’ क्रियापद आहे, उरलेले विशेषण आहेत.

(इ) खाली दिलेल्या शब्दांचे तक्त्यात वर्गीकरण करा.
गाव, गावे, देश, काम, शेला, सणंग, मुलगा, मूल, मुले, आई, यंत्र, रेल्वे, विश्व, शक्ती, भूमी, चित्र, हवा, पाणी, निसर्ग, गीत, भाषा.

(ई) खालील शब्दसमूहांचा वाक्यात उपयोग करा.

1. गगनभेदी घोष करणे – स्वातंत्र्यदिनी शाळेत विद्यार्थ्यांनी गगनभेदी घोष केला.
2. रचनात्मक काम करणे – गावाच्या सौंदर्यासाठी आम्ही रचनात्मक काम करण्याचा निर्णय घेतला.
3. पोटापलीकडे पाहणे – समाजसेवा करण्यासाठी प्रत्येकाने पोटापलीकडे पाहायला हवे.
4. कचाट्यात सापडणे – चुकीच्या सवयींमध्ये कचाट्यात सापडू नये यासाठी सतर्क राहायला हवे.

चर्चा करूया

1. शाळेसंबंधी विद्यार्थ्यांची कर्तव्ये कोणती, याविषयी मित्रमैत्रिणींशी चर्चा करा.

उत्तर –

• शाळेच्या नियमांचे पालन करणे.
• अभ्यासात सातत्य ठेवणे.
• स्वच्छता राखणे.
• शिक्षकांचा आदर करणे.
• मित्रांसोबत स्नेहभाव ठेवणे.

2. संविधानाच्या उद्देशिकेचे वाचन करून चर्चा करा. त्याचा तुम्हांला कळलेला अर्थ वर्गात सांगा.

उत्तर –

• उद्देशिकेत स्वातंत्र्य, समता, बंधुता, न्याय या मूल्यांचा उल्लेख आहे.
• आपण भारतीय नागरिक म्हणून या मूल्यांचे पालन करणे आवश्यक आहे.

माझे वाचन

• ‘प्रतिज्ञा पाठ्यपुस्तकातील’ हे यदुनाथ थत्ते यांचे पुस्तक मिळवा आणि त्याचे वाचन करा.
• ‘जलदिंडी’ हा पाठ वाचून त्याचा ‘माझ्या देशावर माझे प्रेम आहे’ या पाठाशी संबंध शोधा.