हा धडा रघुवंश महाकाव्याच्या पाचव्या सर्गातून आहे, जो कालिदासाने लिहिला. यात महाराज रघु आणि कौत्स या विद्यार्थ्याची कथा आहे. रघुने विश्वजित यज्ञ केला आणि सर्व धन दान दिले, त्यामुळे त्याच्याकडे काहीच उरले नाही. त्याच वेळी कौत्स आपल्या गुरु वरतन्तुला गुरुदक्षिणा द्यायला आला. गुरुने चाचणीसाठी १४ कोटी सुवर्णमुद्रा मागितल्या. कौत्स रघुकडे गेला, पण रघुचे खजिने रिकामे होते. तरीही कौत्सच्या गुरुभक्तीने प्रभावित होऊन रघुने कुबेरावर आक्रमणाची तयारी केली. कुबेराने भीतीने सुवर्णाचा पाऊस पाडला. रघुने सर्व सुवर्ण कौत्सला द्यायचे ठरवले, पण कौत्सने फक्त १४ कोटीच घेतल्या. रघुची दानशूरता आणि कौत्सची निस्वार्थी गुरुभक्ती यामुळे दोघेही अयोध्येत पूजनीय झाले.
मुख्य मुद्दे:
- रघु: सर्वस्व दान देऊनही कौत्सला मदत केली.
- कौत्स: गुरुदक्षिणेसाठी १४ कोटी मागितल्या, जास्त घेतले नाही.
- घटना: यज्ञ, गुरुदक्षिणेची मागणी, सुवर्णवृष्टी.
- संदेश: दानशूरता आणि गरजेपुरते घेणे हे महत्त्वाचे गुण आहेत.
Leave a Reply