संयुक्त राष्ट्रे
संयुक्त राष्ट्र म्हणजे काय?
संयुक्त राष्ट्र (United Nations – UN) ही आंतरराष्ट्रीय संघटना आहे, जी जगात शांतता आणि सुरक्षितता राखण्यासाठी काम करते.
संयुक्त राष्ट्राची स्थापना का झाली?
- पहिल्या महायुद्धानंतर राष्ट्रसंघाची स्थापना झाली, पण त्याला यश मिळाले नाही.
- दुसऱ्या महायुद्धानंतर (1945) मोठ्या प्रमाणात जीवित आणि वित्तहानी झाली.
- शांतता टिकवण्यासाठी आणि युद्ध टाळण्यासाठी संयुक्त राष्ट्रे स्थापन करण्यात आली.
संयुक्त राष्ट्र स्थापना कालक्रम:
1941: इंग्लंडचे पंतप्रधान विन्स्टन चर्चिल आणि अमेरिकेचे अध्यक्ष फ्रँकलिन डी. रुझवेल्ट यांनी अटलांटिक करार केला.
1945: अमेरिकेच्या सॅन फ्रान्सिस्को येथे 50 देशांनी एकत्र येऊन संयुक्त राष्ट्रांची सनद तयार केली.
24 ऑक्टोबर 1945: संयुक्त राष्ट्रांची अधिकृत स्थापना झाली.
संयुक्त राष्ट्रांची उद्दिष्टे:
- जागतिक शांतता राखणे.
- राष्ट्रांमध्ये मैत्रीपूर्ण संबंध निर्माण करणे.
- आंतरराष्ट्रीय समस्या शांततेच्या मार्गाने सोडवणे.
- मानवी हक्क आणि स्वातंत्र्याचे रक्षण करणे.
- आर्थिक आणि सामाजिक सहकार्य वाढवणे.
संयुक्त राष्ट्रांची मुख्य तत्त्वे:
सर्व देश समान आहेत.
प्रत्येक राष्ट्राच्या स्वातंत्र्याचा आदर केला जावा.
जगभरातील वाद शांततेच्या मार्गाने सोडवावे.
संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या विशेष संस्था:
युनिसेफ (UNICEF) – बालकांसाठी आरोग्य आणि शिक्षण.
युनेस्को (UNESCO) – शिक्षण, विज्ञान आणि संस्कृतीसाठी काम.
जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) – जागतिक आरोग्य सुधारणा.
आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी (IMF) – जागतिक अर्थव्यवस्थेचा विकास.
जागतिक बँक (World Bank) – गरिबी हटवण्यासाठी आर्थिक मदत.
संयुक्त राष्ट्र आणि शांतता राखणे:
- संघर्ष झाल्यास संयुक्त राष्ट्रांची शांतिसेना पाठवली जाते.
- मानवी हक्क संरक्षणासाठी काम केले जाते.
- भारताने अनेक वेळा शांतिसेनेत सहभागी होऊन मदत केली आहे.
संयुक्त राष्ट्र आणि भारत:
भारत 1945 मध्ये संयुक्त राष्ट्रांचा सभासद बनला.
भारताने शांतता मोहिमांमध्ये सक्रिय सहभाग घेतला.
संयुक्त राष्ट्रांच्या महासचिवपदी भारतीय व्यक्ती अद्याप निवडली गेली नाही.
Leave a Reply