राज्यशास्त्र Important Questions Class 9 Chapter 5 Rajyashastra Maharashtra Board Marathi Medium

संयुक्त राष्ट्रे

लहान प्रश्न

1. भारताचे कोणते शेजारी राष्ट्र समुद्राने वेढलेले आहे?
उत्तर: श्रीलंका

2. भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील मोठा वादग्रस्त मुद्दा कोणता आहे?
उत्तर: काश्मीर समस्या

3. भारत आणि चीन यांच्यातील सीमावाद कोणत्या प्रदेशांशी संबंधित आहे?
उत्तर: अक्साई चीन आणि अरुणाचल प्रदेश

4. सार्क (SAARC) संघटना कधी स्थापन झाली?
उत्तर: १९८५

5. भारत आणि अमेरिकेमधील २००८ चा महत्त्वाचा करार कोणता होता?
उत्तर: आण्विक सहकार्य करार

6. कोणत्या देशाने भारताच्या शांतिसेना श्रीलंकेत पाठवण्याची मागणी केली होती?
उत्तर: श्रीलंका

7. भारत आणि बांगलादेश यांच्यात कोणत्या क्षेत्रात करार झाले आहेत?
उत्तर: पाणीवाटप आणि सीमारेषा

8. कोणत्या राष्ट्राकडून भारत खनिज तेलाची आयात करतो?
उत्तर: सौदी अरेबिया, इराण, इराक

9. चीन आणि कोणत्या देशाच्या मैत्रीमुळे भारताच्या सुरक्षेची चिंता वाढली आहे?
उत्तर: पाकिस्तान

10. भारत आणि म्यानमार यांच्यातील संबंध सुधारण्यासाठी कोणते पायाभूत प्रकल्प सुरू आहेत?
उत्तर: लोहमार्ग आणि महामार्ग विकास

लांब प्रश्न

1. भारत-पाकिस्तान संबंधांवर कोणत्या प्रमुख बाबींचा प्रभाव आहे?
उत्तर: भारत-पाकिस्तान संबंधांवर तीन प्रमुख बाबींचा प्रभाव आहे – (१) दोन्ही राष्ट्रांच्या जागतिक दृष्टिकोनातील फरक, (२) काश्मीर समस्या आणि (३) अण्वस्त्रविषयक संघर्ष. यामुळे दोन्ही देशांमध्ये वारंवार संघर्ष होत आले आहेत.

2. भारत आणि चीन यांच्यातील सीमावादाचा इतिहास काय आहे?
उत्तर: भारत आणि चीन यांच्यात अक्साई चीन आणि अरुणाचल प्रदेशच्या सीमावादावरून तणाव आहे. १९६२ मध्ये चीनने भारतावर आक्रमण केले होते. आजही हा वाद पूर्णतः सुटलेला नाही, परंतु दोन्ही देश संवादाच्या माध्यमातून प्रश्न सोडवण्याचा प्रयत्न करत आहेत.

3. भारत आणि बांगलादेश यांच्यातील संबंध कसे सुधारले आहेत?
उत्तर: भारताने १९७१ मध्ये बांगलादेशाच्या मुक्तीसाठी मदत केली. त्यानंतर पाणीवाटप, सीमारेषा निश्चिती आणि व्यापारवाढीच्या करारांमुळे संबंध सुधारले आहेत. दोन्ही देश आता व्यापार आणि पायाभूत विकासावर अधिक भर देत आहेत.

4. श्रीलंकेतील तमिळ प्रश्नावर भारताने काय भूमिका घेतली?
उत्तर: श्रीलंकेत तमिळ लोक आणि सरकार यांच्यातील संघर्षामुळे भारताने शांतिसेना पाठवली होती. परंतु, शांतिसेनेच्या उपस्थितीमुळे तणाव वाढला आणि ती माघारी बोलावण्यात आली. भारत आजही श्रीलंकेला राजकीय स्थैर्यासाठी मदत करत आहे.

5. भारत आणि अमेरिका यांच्यातील संबंधांचा विकास कसा झाला?
उत्तर: शीतयुद्धाच्या काळात भारत आणि अमेरिका यांच्यात काही तणाव होते. परंतु २००८ च्या आण्विक करारानंतर दोन्ही देशांमध्ये व्यापारी, आर्थिक आणि संरक्षण सहकार्य वाढले. भारत-अमेरिका संबंध आता आणखी मजबूत होत आहेत.

6. दक्षिण आशियाई सहकार्य संघटनेची (SAARC) उद्दिष्टे काय आहेत?
उत्तर: सार्क ही १९८५ मध्ये स्थापन झालेली संघटना आहे. दक्षिण आशियाई राष्ट्रांमध्ये आर्थिक सहकार्य वाढवणे, व्यापारवृद्धी करणे आणि संपूर्ण प्रदेशाचा विकास साधणे हे तिचे प्रमुख उद्दिष्ट आहे.

7. भारत-नेपाळ संबंधांचे महत्त्व काय आहे?
उत्तर: भारत आणि नेपाळ यांचे सांस्कृतिक, आर्थिक आणि राजकीय संबंध आहेत. १९५० मध्ये झालेल्या भारत-नेपाळ मैत्री करारामुळे नेपाळी नागरिकांना भारतात मुक्त संचार आणि रोजगार संधी मिळतात. भारत नेपाळला आर्थिक आणि पायाभूत सुविधा क्षेत्रात मदत करत आहे.

8. भारत आणि म्यानमार यांच्यातील सहकार्य कोणत्या क्षेत्रांत आहे?
उत्तर: म्यानमार भारताला आग्नेय आशियाशी जोडणारे प्रवेशद्वार आहे. व्यापार, नैसर्गिक वायूचा पुरवठा, पायाभूत सुविधा आणि सुरक्षा सहकार्य ही दोन्ही देशांमधील संबंध सुधारण्याची प्रमुख क्षेत्रे आहेत.

9. भारत आणि आफ्रिका यांच्यातील सहकार्य कसे विकसित होत आहे?
उत्तर: भारत आणि आफ्रिका यांच्यात शिक्षण, आरोग्य, शेती, ऊर्जा आणि व्यापार क्षेत्रांत सहकार्य आहे. २०१५ च्या भारत-आफ्रिका शिखर परिषदेत दोन्ही बाजूंनी आर्थिक आणि धोरणात्मक सहकार्य वाढवण्यावर भर देण्यात आला.

10. भारत आणि युरोपियन राष्ट्रांमधील संबंध कसे आहेत?
उत्तर: भारत आणि युरोपियन राष्ट्रांमध्ये व्यापार, तंत्रज्ञान, संरक्षण आणि हवामान बदलासंबंधी सहकार्य आहे. भारताला शस्त्रास्त्र निर्मितीचे तंत्रज्ञान मिळते, तर युरोपियन राष्ट्रांना माहिती तंत्रज्ञान आणि अभियांत्रिकी सेवा मिळतात.