राज्यशास्त्र Important Questions Class 9 Chapter 4 Rajyashastra Maharashtra Board Marathi Medium

संयुक्त राष्ट्रे

लहान प्रश्न

1. संयुक्त राष्ट्रांची स्थापना कधी झाली?
उत्तर: २४ ऑक्टोबर १९४५

2. संयुक्त राष्ट्रांचे मुख्यालय कोठे आहे?
उत्तर: न्यूयॉर्क, अमेरिका

3. संयुक्त राष्ट्रांच्या किती अधिकृत भाषा आहेत?
उत्तर: ६ (इंग्रजी, फ्रेंच, रशियन, स्पॅनिश, चिनी, अरबी)

4. सुरक्षा परिषदेचे किती कायम सदस्य आहेत?
उत्तर: ५ (अमेरिका, रशिया, चीन, फ्रान्स, इंग्लंड)

5. संयुक्त राष्ट्रांचे उद्दिष्ट काय आहे?
उत्तर: जागतिक शांतता राखणे व राष्ट्रांमध्ये सहकार्य वाढवणे

6. संयुक्त राष्ट्रांची महासभा कोणत्या महिन्यात भरते?
उत्तर: सप्टेंबर ते डिसेंबर

7. संयुक्त राष्ट्रांची न्यायालयीन शाखा कोणती?
उत्तर: आंतरराष्ट्रीय न्यायालय

8. संयुक्त राष्ट्रांच्या शांतता सेनेचे कार्य काय असते?
उत्तर: युद्धग्रस्त देशात शांतता प्रस्थापित करणे

9. संयुक्त राष्ट्रांची एक महत्त्वाची संलग्न संस्था कोणती आहे?
उत्तर: युनिसेफ (बालहक्क संरक्षण)

10. भारत संयुक्त राष्ट्रांत कोणत्या वर्षी सहभागी झाला?
उत्तर: १९४५

लांब प्रश्न

1. संयुक्त राष्ट्रांची स्थापना का झाली?
उत्तर: दुसऱ्या महायुद्धानंतर जागतिक शांतता राखण्यासाठी व राष्ट्रांमध्ये सहकार्य वाढवण्यासाठी १९४५ मध्ये संयुक्त राष्ट्रांची स्थापना करण्यात आली. या संघटनेच्या माध्यमातून आंतरराष्ट्रीय सुरक्षा राखली जाते आणि मानवी हक्कांचे संरक्षण केले जाते.

2. संयुक्त राष्ट्रांची उद्दिष्टे कोणती आहेत?
उत्तर: या संघटनेचे प्रमुख उद्दिष्ट जागतिक शांतता राखणे, राष्ट्रांमध्ये सहकार्य वाढवणे, गरिबी हटवणे, मानवी हक्कांचे संरक्षण करणे आणि शिक्षण व आरोग्य सुधारण्यासाठी प्रयत्न करणे हे आहे.

3. संयुक्त राष्ट्रांच्या महासभेचे कार्य काय आहे?
उत्तर: महासभा सर्व सभासद राष्ट्रांचे व्यासपीठ असून तेथे आंतरराष्ट्रीय विषयांवर चर्चा होते. ती सुरक्षा परिषदेचे अस्थायी सदस्य निवडते, संयुक्त राष्ट्रांचे अंदाजपत्रक मंजूर करते आणि शांतता राखण्यासाठी उपाययोजना सुचवते.

4. संयुक्त राष्ट्रांच्या सुरक्षा परिषदेची भूमिका काय आहे?
उत्तर: आंतरराष्ट्रीय शांतता व सुरक्षा राखणे हे सुरक्षा परिषदेचे प्रमुख कार्य आहे. आंतरराष्ट्रीय संघर्ष थांबवण्यासाठी आर्थिक निर्बंध लादणे, मध्यस्थी करणे आणि लष्करी कारवाई करण्याचा निर्णय घेण्याचे अधिकार सुरक्षा परिषदेशी आहेत.

5. संयुक्त राष्ट्रांच्या सचिवालयाचे महत्त्व काय आहे?
उत्तर: सचिवालय संयुक्त राष्ट्रांचे प्रशासकीय कामकाज पाहते. महासचिव हा सचिवालयाचा प्रमुख असतो आणि जागतिक शांतता, मानवी हक्क आणि जागतिक आरोग्य विषयक उपक्रम राबवण्याचे कार्य करतो.

6. संयुक्त राष्ट्रांच्या आर्थिक व सामाजिक परिषदेची कार्ये कोणती आहेत?
उत्तर: ही परिषद जागतिक स्तरावर दारिद्र्य निर्मूलन, शिक्षण, आरोग्य सेवा सुधारणा, स्त्री सक्षमीकरण, मानवाधिकार रक्षण आणि आर्थिक प्रगती यांसाठी कार्य करते.

7. संयुक्त राष्ट्रांच्या शांतता सेनेची भूमिका काय आहे?
उत्तर: संयुक्त राष्ट्रांची शांतता सेना युद्धग्रस्त भागात शांतता प्रस्थापित करण्यासाठी पाठवली जाते. ती संघर्षग्रस्त भागात सुरक्षा राखते, निवडणुका घेण्यास मदत करते आणि सामाजिक स्थैर्य निर्माण करण्याचे कार्य करते.

8. संयुक्त राष्ट्रांचे आंतरराष्ट्रीय न्यायालय कोणत्या बाबतीत निर्णय देते?
उत्तर: आंतरराष्ट्रीय न्यायालय राष्ट्रांमधील कायदेशीर वाद सोडवते, आंतरराष्ट्रीय कायद्यांची अंमलबजावणी करते आणि राष्ट्रांना सल्ला देते.

9. संयुक्त राष्ट्रांनी मानवी हक्कांच्या संरक्षणासाठी कोणते पावले उचलली आहेत?
उत्तर: संयुक्त राष्ट्रांनी ‘मानवी हक्कांचे सार्वत्रिक जाहीरनामा’ (Universal Declaration of Human Rights) तयार केला. तसेच, गरिबी निर्मूलन, शिक्षणाचा प्रसार आणि स्त्री-पुरुष समानता प्रस्थापित करण्यासाठी विविध संस्था कार्यरत आहेत.

10. संयुक्त राष्ट्रांमध्ये भारताचा काय सहभाग आहे?
उत्तर: भारत संयुक्त राष्ट्रांचा स्थापनेपासून सभासद असून त्याने शांतता सेनेत मोठा वाटा उचलला आहे. तसेच, जागतिक दहशतवाद, पर्यावरण संवर्धन आणि विकसनशील देशांच्या हक्कांसाठी भारत सक्रिय भूमिका बजावतो.