कुमारभारती Question Answers Chapter 8 अभियंत्यांचे दैवत-डॉ. विश्वेश्वरय्या Class 9 Kumarbharati Maharashtra Board Marathi Medium

स्वाध्याय

प्र. १: समर्पक उदाहरण लिहा.

(अ) विश्वेश्वरय्या यांनी घेतलेले कठोर परिश्रम –

➡ लहानपणीच वडिलांचे छत्र हरवल्यानंतर त्यांनी शिकवण्या घेऊन शिक्षणासाठी पैसे कमावले.

➡ अभियांत्रिकी शिक्षण घेताना त्यांनी अपार मेहनत घेतली आणि परीक्षेत मुंबई प्रांतात प्रथम आले.

(आ) मानवतावादी दर्शन –

➡ त्यांनी आपल्या संपूर्ण पेन्शन गरीब विद्यार्थ्यांच्या शिक्षणासाठी दान केली.

➡ त्यांनी नगरविकास, जलसंधारण आणि औद्योगिक शिक्षण वाढवण्यासाठी महत्त्वाचे योगदान दिले.

प्र. २: खालील प्रत्येक वाक्यातून विश्वेश्वरय्या यांचा कोणता गुण प्रकट होतो ते लिहा.

प्र. ३: माहिती लिहा.

(१) विश्वेश्वरय्यांची अजरामर स्मारके –

1️⃣ कृष्णसागर धरण

2️⃣ मुसा नदी पूरनियंत्रण प्रणाली

3️⃣ वृंदावन उद्यान

4️⃣ म्हैसूर विद्यापीठ

(२) विश्वेश्वरय्या यांनी भूषवलेली विविध पदे –

1️⃣ मुंबई औद्योगिक शिक्षण समितीचे अध्यक्ष

2️⃣ म्हैसूर संस्थानाचे दिवाण

3️⃣ भारतीय अर्थविषयक समितीचे अध्यक्ष

4️⃣ नवी दिल्ली राजधानी समितीचे सल्लागार

प्र. ४: खालील शब्दांच्या अर्थातील फरक समजून घ्या व त्यांचा स्वतंत्र वाक्यांत उपयोग करा.

प्र. ५: खालील वाक्याचा मराठीत अनुवाद करा.

➡ कृपया संपूर्ण वाक्य द्या, जेणेकरून मी योग्य अनुवाद देऊ शकेन.

प्र. ६: स्वमत

(अ) ‘विश्वेश्वरय्यांच्या दीर्घ जीवनाच्या पंचसूत्रीतील तुम्हांला होणारा बोध लिहा.’

➡ त्यांनी शिस्त, कठोर परिश्रम, संयम, सकारात्मकता आणि सतत शिकण्याची वृत्ती अंगीकारली. आपणही या गुणांचा अंगीकार करून जीवनात यश मिळवू शकतो.

(आ) ‘स्वप्नातही दिसणार नाही असे जलमूळ आपल्या अंगणात आलेले पाहून सक्करकरांच्या डोळ्यांत आनंदाचे पाणी आले’, या वाक्याचा भावार्थ स्पष्ट करा.

➡ विश्वेश्वरय्यांनी नैसर्गिक तत्त्वांचा उपयोग करून स्वच्छ पाण्याचा पुरवठा केला. सक्कर नगरातील नागरिकांना ही सोय मिळेल याची कल्पनाही नव्हती, त्यामुळे आनंदाश्रू आले.

(इ) विश्वेश्वरय्यांमधील तुमच्यावर प्रभाव टाकणाऱ्या गुणविशेषांचे तुमच्या शब्दांत वर्णन करा.

➡ त्यांची मेहनत, समाजसेवा, नवनवीन प्रयोग करण्याची वृत्ती आणि शिस्तबद्ध जीवनशैली मला खूप प्रेरणादायी वाटते. त्यांनी देशासाठी दिलेले योगदान आजही दिशादर्शक आहे.

(ई) ‘झिजलात तरी चालेल पण गंजू नका’, या विचारातून तुम्हांला मिळालेला संदेश सविस्तर लिहा.

➡ हा संदेश मेहनतीचे महत्त्व पटवून देतो. आयुष्यात अपयश आले तरी प्रयत्न सोडू नयेत, कारण जो कार्यरत असतो तोच यश मिळवतो. निष्क्रिय राहणे म्हणजे संधी गमावणे होय.