स्वाध्याय
प्र. १. आकृती पूर्ण करा.
(अ) नात्याच्या विणीसाठी योजना केलेली वैशिष्ट्ये:
➡️ प्रेम आणि आपुलकी
➡️ परस्पर विश्वास
➡️ त्याग आणि समर्पण
➡️ समजूतदारपणा
(आ) नात्याच्या विणीची पाठातील वैशिष्ट्ये:
➡️ नाती जन्माबरोबर निर्माण होतात
➡️ नाती घट्ट आणि नाजूक दोन्ही असतात
➡️ नात्यांत संवाद महत्त्वाचा असतो
➡️ नाती जीवनभर टिकण्यासाठी प्रयत्न करावा लागतो
प्र. २. ‘नातं’ या अमूर्त संकल्पनेतून व्यक्त होणाऱ्या विविध भावना लिहा.
➡️ प्रेम
➡️ विश्वास
➡️ समर्पण
➡️ जबाबदारी
➡️ त्याग
➡️ मैत्री
प्र. ३. खालील वाक्यांसाठी समान आशयाच्या ओळी पाठातून शोधून लिहा.
(अ) ‘पारंपारिक आणि शिक्षा’ या तत्त्वांचा उपयोग आई मुलाला घडवताना करते.
➡️ “प्रत्येक आई मुलाच्या जन्मानंतरही त्याला घडवतच राहते… कधी कुंभाराच्या हळुवारपणे तर कधी छिनीच्या कठोरपणे.”
(आ) जीवनाच्या प्रवासात वडिलांचे मार्गदर्शन घेतले जाते.
➡️ “मुलाची जगण्याची वाट थोडी कमी खडतर व्हावी म्हणून ‘बाप’ नावाचं वल्हं हातात धरून भवसागर पार करण्याचा प्रयत्न केला जातो.”
प्र. ४. वर्गीकरण करा.
| जन्माने प्राप्त नाती | सान्निध्याने प्राप्त नाती |
|---|---|
| आई | मित्र |
| वडील | मैत्रीण |
| आजी | हितचिंतक |
| भाऊ | गुरु |
| बहीण | शेजारी |
प्र. ५. खाली दिलेल्या मुद्द्यांच्या आधारे फरक स्पष्ट करा.
| तरुण्यातील नात्याचा प्रवास | वार्धक्यातील नात्याचा प्रवास |
|---|---|
| नवीन नाती जुळतात आणि मैत्री वाढते. | जुन्या नात्यांबाबत विचार आणि अनुभव संकलित होतात. |
| स्वतःच्या निर्णयाने नाती सांभाळली जातात. | मुलं मोठी झाल्यावर त्यांच्यावर अवलंबून राहावं लागतं. |
| कुटुंब, मित्र आणि समाज यांच्याशी नातं घट्ट राहतं. | काही नाती तुटतात आणि काही नवीन अनुभव येतात. |
प्र. ६. स्वमत:
(अ) माणसाच्या जडणघडणीत असलेल्या नात्यांचे महत्त्व उदाहरणांसहित स्पष्ट करा.
➡️ माणसाचे जीवन नात्यांमुळे समृद्ध होते. उदाहरणार्थ, आई-वडील आपल्याला जगण्याची शिस्त शिकवतात, मित्र आनंद देतात, गुरु मार्गदर्शन करतात आणि शेजारी मदतीला धावून येतात. त्यामुळे प्रत्येक नात्याचे जीवनात वेगळे महत्त्व असते.
(आ) तुमच्या सर्वांत जवळच्या मित्राचे/मैत्रिणीचे नाव काय? मैत्रीचे नाते तुम्ही कसे निभवता ते सविस्तर लिहा.
➡️ माझ्या सर्वांत जवळच्या मित्राचे नाव (तुमच्या मित्राचे नाव लिहा) आहे. आमची मैत्री प्रेम, विश्वास आणि एकमेकांच्या मदतीवर आधारलेली आहे. आम्ही एकमेकांचे विचार समजून घेतो, अडचणींना एकत्र सामोरे जातो आणि नेहमी एकमेकांसाठी उभे राहतो.
Leave a Reply