स्वाध्याय
प्रश्न १: खालील कोष्टक पूर्ण करा.
मानवाने करायच्या गोष्टी | मानवाने टाळायच्या गोष्टी |
---|---|
१. दिव्यासारखे उजळ जगावे. | १. चाकूसारखे धारदार होऊन दुसऱ्यांना दुखवू नये. |
२. नियमित वाचन व लेखन करावे. | २. आळसामुळे कामाशिवाय वेळ वाया घालवू नये. |
३. शारीरिक आरोग्यासाठी व्यायाम करावा. | ३. व्यायामाशिवाय झोप घेऊ नये. |
४. इतरांच्या दुःखासाठी सहानुभूती बाळगावी. | ४. लोचटपणा, बुळचटपणा आणि खोटेपणा टाळावा. |
प्रश्न २: आकृती पूर्ण करा.
जगणे अर्थपूर्ण होण्यासाठी नियमित कराव्यात अशा कृती:
- सकस आहार आणि नियमित व्यायाम करावा.
- आत्मविश्वासाने आणि सकारात्मकतेने विचार करावा.
- चांगले वाचन आणि लेखन करावे.
- प्रामाणिक आणि नीतिमान राहावे.
- समाजासाठी उपयोगी कार्य करावे.
- कर्तव्य आणि जबाबदारी पार पाडावी.
- दुसऱ्यांच्या मदतीसाठी सदैव तत्पर राहावे.
प्रश्न ३: खालील शब्दसमूहांचा अर्थ स्पष्ट करा.
(अ) “पटकुर पसरू नको.”
➡️ स्वतःला पवित्र आणि शुद्ध दाखवण्यासाठी दिखावा करू नको.
(आ) “व्यर्थ कोरडा राहू नको.”
➡️ इतरांच्या दुःखाची जाणीव ठेवून त्यांना सहानुभूती द्यावी.
(इ) “कर्तृत्वाचे घडवी वेरुळ.”
➡️ आपल्या कर्तृत्वाच्या जोरावर भव्य आणि अमर वास्तू उभारावी.
प्रश्न ४: काव्यसौंदर्य.
(अ) “पावित्र्याची पांघर वस्त्रे, होऊन पटकुर पसरू नको” या ओळीतील विचारसौंदर्य स्पष्ट करा.
➡️ या ओळीत दांभिकतेचा विरोध आणि खरी स्वच्छता, पवित्रता मनातून यावी हा संदेश आहे. माणसाने फक्त वरवरचे पावित्र्य न ठेवता, मनानेही निर्मळ राहावे.
(आ) “शोभेहूनही श्रेष्ठ स्वच्छता, आदिमंत्र हा विसरू नको” या ओळीत दडलेल्या अभियानाची गरज तुमच्या शब्दांत स्पष्ट करा.
➡️ शारीरिक, मानसिक आणि सामाजिक स्वच्छता अत्यंत महत्त्वाची आहे. फक्त दिसण्यापुरती स्वच्छता न ठेवता, आपले विचार, मन आणि समाजही स्वच्छ ठेवणे गरजेचे आहे.
प्रश्न ५: स्वमत.
(अ) स्वकर्तृत्व घडवताना कवितेतील विचार कसा मार्गदर्शक ठरेल, ते सविस्तर लिहा.
➡️ ही कविता आचारसंहितेचा उत्तम आदर्श आहे. माणसाने कर्तृत्वाच्या जोरावर स्वतःची ओळख निर्माण करावी. जीवनात यश मिळवायचे असेल तर शिस्त, मेहनत, आत्मविश्वास आणि सकारात्मक दृष्टीकोन असणे गरजेचे आहे. माणसाने सदैव चांगल्या सवयी आत्मसात करून वाईट गोष्टींपासून दूर राहावे.
(आ) आपल्या जगण्यातून आपली ओळख व्हावी, यासाठी पाळायची पथ्ये कवितेच्या आधारे लिहा.
१) प्रामाणिकपणे जगावे आणि सद्गुण आत्मसात करावेत.
२) दुसऱ्यांची मदत करावी आणि समाजासाठी उपयोगी बनावे.
३) ज्ञान, वाचन आणि लेखन यावर भर द्यावा.
४) शिस्त, कर्तव्यभावना आणि स्वच्छतेचे पालन करावे.
५) आत्मविश्वासाने आणि धैर्याने आयुष्य जगावे.
Leave a Reply