कुमारभारती Question Answers Chapter 2 संतवाणी Class 9 Kumarbharati Maharashtra Board Marathi Medium

स्वाध्याय

प्र. १. खालील तक्ता पूर्ण करा.

प्र. २. खालील तक्ता पूर्ण करा.

प्र. ३. खालील विधानांपैकी सत्य विधान ओळखा आणि लिहा.

(अ) संतांचे वर्तन वृक्षाप्रमाणे असते. ✅ (सत्य)

(आ) संतांना सन्मानाची अपेक्षा असते. ❌ (चुकीचे)

(इ) संत निंदा-स्तुती समान मानत नाहीत. ❌ (चुकीचे)

(ई) संत सुख आणि दुःख समान मानत नाहीत. ❌ (चुकीचे)

प्र. ४. खालील शब्दांचे समानार्थी शब्द लिहा.

1. वृक्ष → झाड, तरु, वनस्पती
2. सुख → आनंद, समाधान, प्रसन्नता
3. सम → समान, एकसारखा, संतुलित

प्र. ५. काव्यसौंदर्य:

(अ) “अथवा कोणी प्राणी येऊन तोडिती । तया न म्हणती छेदूं नका ।।” या काव्यपंक्तीचा अर्थ:

→ वृक्षाला तोडले तरी तो कोणालाही ‘छेदू नका’ असे म्हणत नाही. याचा अर्थ, सज्जन माणसे संकटांमध्ये कोणावरही राग काढत नाहीत आणि सहनशील असतात.

(आ) ‘निंदास्तुति सम मानिती जे संत । पूर्ण धैर्यवंत साधु ऐसे ।।’ या ओळीतील विचारसौंदर्य:

→ संत कोणत्याही परिस्थितीत शांत राहतात. स्तुती आणि निंदा दोन्ही समान मानतात. त्यांच्या धैर्यामुळे ते कधीही विचलित होत नाहीत आणि नेहमी सकारात्मक राहतात.

प्र. ६. अभिव्यक्ती:

(अ) प्रस्तुत अभंगातून संतांना दिलेल्या वृक्षाच्या उपमेसंदर्भातील तुमचे मत:

→ वृक्ष कोणालाही सावली आणि फळ देतो, पण तो स्वतःसाठी काहीही ठेवत नाही. संतही लोकांना प्रेम, ज्ञान आणि शांती देतात. त्यामुळे संतांची वृक्षाशी तुलना करणे योग्य आहे.

(आ) तुम्हाला आवडलेल्या कोणत्याही एखाद्या अभंगाविषयी माहिती:

→ “पंढरीची वारी” हा संत तुकारामांचा अभंग मला आवडतो. या अभंगात पंढरपूरच्या विठ्ठलभक्तीचे महत्त्व सांगितले आहे. हा अभंग भक्ती आणि प्रेमाने भरलेला आहे.