लेखक परिचय:
जयप्रकाश प्रधान हे प्रसिद्ध लेखक असून, त्यांनी अनेक प्रवासवर्णने लिहिली आहेत. त्यांची ‘ऑफबीट भटकंती’ ही पुस्तक मालिका विशेष प्रसिद्ध आहे. प्रस्तुत धडा ‘ऑफबीट भटकंती – भाग १’ मधून घेतलेला आहे.
१. आफ्रिकेतील जंगल सफरीचा अनुभव
➡ लेखकाने दक्षिण आफ्रिकेतील क्रुगर नॅशनल पार्क येथे तीन दिवसांचा मुक्काम केला होता. त्यामुळे केन्या आणि झिंबाब्वे येथील विविध जंगलांमध्ये बारा-तेरा दिवसांची सफर आयोजित केली.
➡ जंगलांमध्ये फिरून तिथली जीवनशैली, वन्यप्राणी आणि निसर्ग जवळून पाहण्याचा त्यांचा अनुभव थरारक होता.
२. आफ्रिकेतील जंगलांचे वैशिष्ट्ये
जंगलांचे स्वरूप:
- आफ्रिकेतील जंगल काही ठिकाणी घनदाट झाडांनी भरलेले आहे, तर काही ठिकाणी झुडुपे आणि सुकलेले गवत असते.
- हे गवत कमरेपेक्षा उंच असते, पण घनदाट जंगलांपेक्षा झुडुपांमध्ये प्राणी शोधणे तुलनेने सोपे असते.
जंगल सफरीसाठी महत्त्वाच्या गोष्टी:
- जंगलात फिरताना चिकाटी आणि नशीब हे महत्त्वाचे असते.
- चार-चार दिवस भटकूनही काही प्राणी दिसत नाहीत, तर कधी कधी एकाच दिवशी सिंह, चित्ता, गेंडा आणि इतर प्राणी सहज दिसतात.
वाहनव्यवस्था:
- जंगल सफरीसाठी मजबूत मेटाडोर गाड्या वापरण्यात येतात.
- गाड्यांचे छप्पर उघडता येते, त्यामुळे पर्यटकांना प्राणी सहज पाहता येतात.
- गाड्यांमध्ये वायरलेस सेट असतात, त्यामुळे जंगलात असलेल्या सर्व गाड्यांमध्ये संपर्क राहतो.
३. ‘बिग ५’ म्हणजे कोणते प्राणी?
➡ ‘बिग ५’ हा शब्द आफ्रिकेत प्रसिद्ध असून, यामध्ये खालील प्राणी समाविष्ट आहेत –
| प्राणी | वैशिष्ट्ये |
|---|---|
| सिंह (Lion) | जंगलाचा राजा, सहसा आळशी असतो, सिंहिणी शिकार करतात. |
| लेपर्ड (Leopard) | झाडांवर शिकार लपवतो, ताशी ५० कि.मी. वेगाने धावतो. |
| चित्ता (Cheetah) | जगातील सर्वात वेगवान प्राणी, ताशी १०० कि.मी. वेगाने धावतो. |
| गेंडा (Rhino) | अत्यंत दुर्मीळ, काळा आणि पांढरा असे दोन प्रकार असतात. |
| जंगली म्हैस (Buffalo) | अत्यंत शक्तिशाली, त्याचा हल्ला प्राणघातक असतो. |
➡ हे प्राणी आकाराने मोठे असल्यामुळे त्यांना ‘बिग ५’ असे नाव दिलेले नाही, तर जमिनीवरून त्यांची शिकार करणे अत्यंत कठीण असल्याने त्यांना हे नाव दिले गेले आहे.
४. जंगल सफरीतील महत्त्वाचे अनुभव
लेक नकुरू (Lake Nakuru) सफर:
- हा तलाव खाऱ्या पाण्याचा असून, येथे गुलाबी रंगाचे फ्लेमिंगो पक्षी मोठ्या प्रमाणात आढळतात.
- येथे लेखकाने अत्यंत दुर्मीळ पांढरा गेंडा पाहिला.
मसाईमारा (Masai Mara) जंगलातील अनुभव:
- लेखकाने येथे सिंहाच्या कुटुंबाला जवळून पाहिले.
- सिंह, सिंहिणी आणि त्यांच्या बछड्यांनी मिळून एक म्हैस मारली होती व तिच्यावर ताव मारत होते.
- सिंह दिवसाचे २० तास आळशी असतो, तर सिंहिणी शिकार करतात.
चित्ता आणि लेपर्ड यांचे निरीक्षण:
- लेखकाने झाडावर बसलेला लेपर्ड पाहिला, ज्याने शिकार झाडावर लटकवून ठेवली होती.
- जंगलात चित्ता आणि तिची तीन पिल्ले दिसली, ती अत्यंत वेगाने पळत होती.
५. केन्याची अर्थव्यवस्था आणि पर्यटनाचा महत्त्वाचा भाग
➡ केन्याची अर्थव्यवस्था चार गोष्टींवर आधारित आहे:
- पर्यटन (Tourism)
- कॉफी (Coffee)
- चहा (Tea)
- फुलं (गुलाब) (Flowers – Roses)
➡ पर्यटन क्षेत्राच्या विकासासाठी केन्या सरकारच्या काही योजना:
- पर्यटकांनी जंगलात फिरताना काही नियमांचे पालन करणे आवश्यक आहे.
- जंगलात गाड्या मुख्य रस्त्यापासून दूर जाऊ नयेत.
- प्राण्यांना अन्न देऊ नये, टाळ्या वाजवू नये, आवाज करू नये.
- दुर्मीळ प्राण्यांजवळ फक्त पाच गाड्यांपर्यंतच थांबण्याची परवानगी आहे.
- या नियमांचे उल्लंघन केल्यास पर्यटकांना दंड भरावा लागतो.
➡ यामुळेच केन्या सफारीला येणाऱ्या पर्यटकांची संख्या वाढत आहे.
Leave a Reply