कुमारभारती Important Questions Chapter 11 मातीची सावली Class 9 Kumarbharati Maharashtra Board Marathi Medium

लहान प्रश्न

1. फरसू कोण होता?

→ फरसू हा शेतीवर प्रेम करणारा मेहनती शेतकरी होता.

2. फरसूच्या घराच्या अंगणात कोणते झाड होते?

→ त्याच्या घरासमोर मोठे चिंचेचे झाड होते.

3. फरसूच्या पत्नीला कोणती दुखापत झाली?

→ तिला पायाला तार की खिळा लागला, त्यामुळे ती आजारी पडली.

4. फरसूच्या मुलाचे नाव काय होते?

→ त्याच्या मुलाचे नाव मनू होते.

5. मनूने कोणत्या क्षेत्रात शिक्षण घेतले?

→ मनूने शेती न करता नोकरीला प्राधान्य दिले.

6. फरसूला जुन्या घराची आठवण का येत असे?

→ कारण त्या घरात त्याचे सुखद बालपण आणि शेतीशी असलेले नाते होते.

7. फरसूच्या पत्नीचे निधन कशामुळे झाले?

→ ती आजारी पडली आणि काही दिवसांतच मेणबत्तीप्रमाणे विझून गेली.

8. मनूने जमिनीचा काय निर्णय घेतला?

→ त्याने ती विकण्याचा निर्णय घेतला.

9. फरसूला जमीन विकल्यावर कसे वाटले?

→ त्याला आपले मातीशी असलेले नाते तुटल्याची भावना झाली.

10. फरसूने आपली जमीन कशासाठी दिली?

→ मुलाच्या भविष्यासाठी त्याने मनापासून नको असताना ती विकली.

11. चिंचेच्या झाडाची सावली कशासारखी वाटते?

→ आईच्या पदरासारखी वाटते.

12. फरसूने शेतीत कोणत्या सुधारणा केल्या?

→ त्याने नैसर्गिक खतांचा वापर करून जमीन सुपीक केली.

13. फरसूला शेवटी काय वाटते?

→ त्याला माणसाने मातीशी असलेले नाते तोडू नये असे वाटते.

14. फरसूचा संसार कशामुळे उध्वस्त झाला?

→ पत्नीच्या निधनानंतर, मुलाने जमीन विकायचा निर्णय घेतल्याने.

15. ही कथा आपल्याला कोणता संदेश देते?

→ माणसाने शेती, निसर्ग आणि संस्कृती जपली पाहिजे.

लांब प्रश्न

1. फरसूला त्याच्या घरातील कोणत्या गोष्टींची आठवण येते?

→ फरसूला चिंचेच्या झाडाची थंड सावली, मडक्यातील गार पाणी आणि शेतीची मऊ माती यांची आठवण येते. त्याला वाटते की या सर्व गोष्टी त्याच्या आयुष्याचा अविभाज्य भाग होत्या, ज्या आता त्याच्यापासून दुरावत चालल्या आहेत.

2. फरसूच्या पत्नीच्या आजारपणाने त्याच्या आयुष्यावर काय परिणाम झाला?

→ फरसूच्या पत्नीला पायाला तार की खिळा लागल्यामुळे ती काही दिवसांतच आजारी पडून मरण पावते. तिच्या निधनामुळे फरसू पूर्णपणे एकटा पडतो आणि त्याच्या आयुष्यात मोठी पोकळी निर्माण होते.

3. मनूने जमीन विकण्याचा निर्णय घेतल्यावर फरसूला कसे वाटले?

→ फरसूला वाटते की मातीशी असलेले त्याचे नाते तोडले गेले आणि त्याने आपल्या पूर्वजांचा वारसा गमावला. त्याला हे समजते की जमिनीचे महत्त्व केवळ उत्पन्नासाठी नाही, तर ती त्याच्या अस्तित्वाचा आणि संस्कृतीचा एक भाग आहे.

4. फरसू शेती आणि निसर्गाबाबत कोणते प्रयत्न करत होता?

→ फरसूने जमीन सुपीक ठेवण्यासाठी नैसर्गिक खतांचा वापर केला आणि पाणी साठवण्यासाठी योग्य व्यवस्था केली. तो निसर्गाशी सुसंवाद साधत शेती करायचा, कारण त्याला मातीशी नाते टिकवायचे होते.

5. फरसूच्या मते चिंचेच्या झाडाची सावली आईच्या पदरासारखी का वाटायची?

→ चिंचेच्या झाडाची सावली संपूर्ण घराला थंडावा आणि सुरक्षितता देत होती, जसे आईचे प्रेम कुटुंबाला आधार देते. त्याच्या आठवणीत त्या झाडाची सावली ही त्याच्या बालपणाची आणि कुटुंबाच्या जिव्हाळ्याची प्रतीक होती.

6. फरसूला जुन्या घराची आठवण का येत असे?

→ त्या घरात त्याने आपले संपूर्ण आयुष्य घालवले होते, आणि तेथे त्याचे मातीशी नाते होते. नव्या घरात त्याला तो ओलावा आणि जिव्हाळा वाटत नव्हता, त्यामुळे जुन्या घराच्या आठवणी त्याला सतत भेडसावत होत्या.

7. फरसूच्या पत्नीचे निधन झाल्यावर त्याचा संसार कसा बदलला?

→ पत्नीच्या निधनानंतर फरसू अधिक एकटा आणि असहाय्य झाला, कारण तीच त्याच्या संसाराचा आधार होती. त्याचा मनूवर असलेला विश्वासही कमी झाला, कारण त्याने शेती न करता नोकरी करणे पसंत केले.

8. फरसूने जमीन विकण्याच्या निर्णयावर कोणती प्रतिक्रिया दिली?

→ त्याला हे पटत नव्हते की जमिनीचा विचार केवळ विक्रीसाठी करावा, कारण ती त्याच्या भावनांशी जोडलेली होती. शेवटी, मुलाच्या इच्छेसाठी त्याने ती विकली, पण त्याच्या मनात कायमची पोकळी निर्माण झाली.

9. फरसूला शेतीचे महत्त्व का वाटायचे?

→ त्याला वाटायचे की माती ही जीवनाचा आधार आहे आणि ती आपल्याला जगण्याची खरी शक्ती देते. त्याच्या मते, पैसा मिळवण्यासाठी माती विकणे म्हणजे आपल्या संस्कृतीला विसरणे आहे, म्हणून त्याने शेतीला अधिक महत्त्व दिले.

10. ही कथा आपल्याला कोणता संदेश देते?

→ “मातीची सावली” कथा आपल्याला निसर्ग आणि आपल्या मूळ ओळखीचे महत्त्व शिकवते. माणसाने आधुनिकतेकडे झुकत असतानाही आपल्या मातीशी असलेले नाते जपले पाहिजे, कारण तीच त्याच्या अस्तित्वाचा आधार आहे.