कुमारभारती Important Questions Chapter 14 आदर्शवादी मुळगावकर Class 9 Kumarbharati Maharashtra Board Marathi Medium

लहान प्रश्न

1. सुमंत मुळगावकर कोण होते?

→ ते एक प्रसिद्ध उद्योजक आणि टेल्को कंपनीचे मुख्य व्यवस्थापक होते.

2. मुळगावकर यांनी कोणत्या कंपनीसाठी काम केले?

→ त्यांनी टेल्को (TATA Engineering and Locomotive Company) साठी काम केले.

3. मुळगावकर यांनी शिक्षण कुठे पूर्ण केले?

→ त्यांनी लंडनमध्ये स्थापत्य अभियांत्रिकी (Civil Engineering) पदवी घेतली.

4. मुळगावकर यांना सुरुवातीला कुठे काम करावे लागले?

→ त्यांनी मध्यप्रदेशातील कटणी येथे सिमेंट कारखान्यात विनामोबदला (फुकट) काम केले.

5. मुळगावकर यांना टाटा समूहात संधी कोणी दिली?

→ जे. आर. डी. टाटा यांनी त्यांच्यातील गुणवत्ता ओळखून संधी दिली.

6. टेल्कोच्या मालमोटारी सुरुवातीला कोणत्या कंपनीच्या मदतीने बनवल्या गेल्या?

→ जर्मनीतील मर्सिडीज-बेन्झ कंपनीच्या तांत्रिक सहकार्याने.

7. मुळगावकर यांच्या मते व्यवस्थापकाने काय करावे?

→ रोज कारखान्यात फेरी मारून कामगारांशी संवाद साधावा.

8. मुळगावकर स्वतः मालमोटारी का तपासत?

→ ड्रायव्हरकडून वाहनाच्या अडचणी समजून घेण्यासाठी.

9. मुळगावकर यांचे पर्यावरणासंबंधी योगदान काय आहे?

→ त्यांनी लाखो झाडे लावली आणि कारखान्याच्या परिसराला हिरवागार केले.

10. टेल्को कारखान्यात नवीन तंत्रज्ञ घडवण्यासाठी त्यांनी काय केले?

→ संशोधन आणि प्रशिक्षण केंद्र सुरू केले.

11. मुळगावकर यांना कठोर निर्णय का घ्यावे लागायचे?

→ कारखान्याची गुणवत्ता टिकवण्यासाठी आणि उत्तम व्यवस्थापनासाठी.

12. मुळगावकर यांच्या पत्नी कोणत्या कार्यात सहभागी होत्या?

→ लीलाबाई मुळगावकर सामाजिक सेवेच्या कामात पुढे होत्या.

13. मुळगावकर यांना कोणता छंद होता?

→ त्यांना छायाचित्रण आणि झाडे लावण्याचा छंद होता.

14. मुळगावकर यांनी समाजासाठी कोणते कार्य केले?

→ शिक्षण, आरोग्य आणि कामगार कल्याणासाठी योजना राबवल्या.

15. मुळगावकर यांना ‘आदर्शवादी’ का म्हणतात?

→ त्यांच्या सचोटी, दूरदृष्टी, उच्च गुणवत्ता आणि सामाजिक जबाबदारीमुळे.

लांब प्रश्न

1. सुमंत मुळगावकर यांनी टेल्कोमध्ये कोणते बदल घडवले?

→  मुळगावकर यांनी टेल्कोमध्ये उच्च दर्जाचे उत्पादन, नवीन संशोधन आणि व्यवस्थापनातील सुधारणा घडवून आणल्या. त्यांनी मालमोटारी अधिक कार्यक्षम बनवण्यासाठी जर्मन तंत्रज्ञानाचा उपयोग केला.

2. मुळगावकर यांना सुरुवातीला कोणत्या अडचणी आल्या?

→  शिक्षण पूर्ण करून भारतात परतल्यानंतर त्यांना लगेच नोकरी मिळाली नाही. म्हणूनच त्यांनी कटणी सिमेंट कारखान्यात विनामोबदला (फुकट) काम केले आणि अनुभव मिळवला.

3. मुळगावकर यांनी पर्यावरण संरक्षणासाठी कोणते पाऊल उचलले?

→  त्यांनी टेल्को कारखान्याच्या आजूबाजूला लाखो झाडे लावली आणि परिसर हिरवागार केला. यामुळे त्या भागात असंख्य पक्षी आणि वनस्पती वाढीस लागल्या.

4. मुळगावकर यांनी व्यवस्थापनात कोणती शिस्त पाळली?

→  ते रोज कारखान्यात फेरफटका मारून कामगारांशी संवाद साधत आणि उत्पादनाची गुणवत्ता तपासत. त्यामुळे व्यवस्थापन आणि कामगारांमध्ये उत्तम समन्वय राहायचा.

5. मुळगावकर यांनी संशोधनाला कसे महत्त्व दिले?

→  त्यांनी टेल्कोमध्ये स्वतंत्र संशोधन विभाग सुरू केला आणि उत्पादन सुधारण्यासाठी तंत्रज्ञांना प्रशिक्षण दिले. त्यामुळे भारतीय बनावटीच्या मालमोटारी अधिक प्रगत आणि टिकाऊ बनल्या.

6. मुळगावकर यांनी कामगारांसाठी कोणत्या सुविधा पुरवल्या?

→  त्यांनी कामगारांसाठी उत्तम आरोग्यसेवा, शिक्षण आणि निवास सुविधा पुरवल्या. त्यांच्या सामाजिक जाणिवेमुळे कामगारांसाठी कल्याणकारी योजना सुरू करण्यात आल्या.

7. मुळगावकर यांना ‘आदर्शवादी’ का म्हणतात?

→  त्यांनी सचोटी, उच्च गुणवत्ता, पर्यावरण संरक्षण आणि सामाजिक जबाबदारी यांना महत्त्व दिले. त्यांचा उद्देश केवळ उद्योग उभारणे नव्हता, तर तो समाजोपयोगी ठेवणे होता.

8. मुळगावकर यांच्या पत्नींची सामाजिक कार्यात भूमिका काय होती?

→ लीलाबाई मुळगावकर सामाजिक कार्यात अग्रेसर होत्या आणि गरजू लोकांना मदत करत. कोयना भूकंप, दुष्काळ अशा आपत्तीच्या वेळी त्यांनी समाजासाठी मोठे कार्य केले.