इतिहास Important Questions Class 9 Chapter 3 Itihas Maharashtra Board Marathi Medium

भारतापुढील अंतर्गत आव्हाने

लहान प्रश्न

1. आनंदपूर साहिब ठरावात कोणत्या प्रमुख मागण्या होत्या?
उत्तर: पंजाबला अधिक स्वायत्तता द्यावी, चंदीगड परत मिळावा, आणि सैन्यात शीख सैनिकांचे प्रमाण वाढवावे.

2. ऑपरेशन ब्लू स्टार का करण्यात आले?
उत्तर: सुवर्णमंदिरातील दहशतवाद्यांना बाहेर काढण्यासाठी 1984 मध्ये ही लष्करी कारवाई करण्यात आली.

3. ईशान्य भारतात किती राज्ये आहेत?
उत्तर: ईशान्य भारतात एकूण 8 राज्ये आहेत – आसाम, अरुणाचल प्रदेश, मणिपूर, मेघालय, मिझोरम, नागालँड, सिक्कीम आणि त्रिपुरा.

4. लालडेंगा कोण होते?
उत्तर: ते मिझो नॅशनल फ्रंट (MNF) चे नेते होते आणि मिझोरमच्या स्वातंत्र्यलढ्यात आघाडीवर होते.

5. नक्षलवाद कोणत्या राज्यांमध्ये आहे?
उत्तर: पश्चिम बंगाल, छत्तीसगड, झारखंड, महाराष्ट्र (गडचिरोली), आणि आंध्र प्रदेशमध्ये नक्षलवादी कारवाया दिसून येतात.

6. जमातवाद म्हणजे काय?
उत्तर: संकुचित धार्मिक अभिमान बाळगून इतर धर्मांविरुद्ध असहिष्णुता दाखवणे म्हणजे जमातवाद.

7. प्रदेशवाद का वाढतो?
उत्तर: विकासातील असमानता आणि प्रादेशिक अस्मितेमुळे प्रदेशवाद वाढतो.

8. NNC चे पूर्ण रूप काय आहे?
उत्तर: Naga National Council (नागा नॅशनल कौन्सिल).

9. ऑपरेशन ब्लॅक थंडर कशासाठी केले गेले?
उत्तर: 1986 मध्ये सुवर्णमंदिरात पुन्हा वाढलेल्या दहशतवादी कारवायांवर नियंत्रण मिळवण्यासाठी.

10. राष्ट्रीय एकता टिकवण्यासाठी काय करावे?
उत्तर: सर्वधर्मीय लोकांनी एकमेकांचा आदर करावा, शिक्षणावर भर द्यावा आणि भेदभाव टाळावा.

लांब प्रश्न

1. ऑपरेशन ब्लू स्टार कशामुळे करावे लागले?
उत्तर:  सुवर्णमंदिरात जर्नेलसिंग भिंद्रानवाले आणि त्याच्या समर्थकांनी तळ ठोकला होता. तेथे दहशतवादी कारवाया वाढल्याने 1984 मध्ये भारतीय सैन्याला ऑपरेशन ब्लू स्टार करावे लागले.

2. नक्षलवादाची सुरुवात कशी झाली?
उत्तर:  1967 मध्ये पश्चिम बंगालमधील नक्षलबारी येथे गरीब शेतकऱ्यांनी शोषणाविरोधात बंड केले. पुढे ही चळवळ हिंसक झाली आणि देशाच्या विविध भागांत पसरली.

3. जमातवाद नष्ट करण्यासाठी कोणते उपाय केले पाहिजेत?
उत्तर:  धार्मिक सहिष्णुता वाढवावी, शिक्षणावर भर द्यावा आणि लोकशाहीमधील सर्व धर्मांना समान स्थान द्यावे.

4. प्रदेशवादाचे तोटे कोणते आहेत?
उत्तर:  प्रदेशवादामुळे राष्ट्रीय ऐक्यास धोका निर्माण होतो, प्रांतांमध्ये संघर्ष होतो आणि सामाजिक सलोखा बिघडतो.

5. ईशान्य भारतातील समस्या सोडवण्यासाठी सरकारने काय केले?
उत्तर:  सरकारने विशेष आर्थिक योजना, शिक्षणाची सुधारणा, आणि ईशान्यीय परिषदेची स्थापना करून या भागाच्या विकासासाठी प्रयत्न केले.