भूगोल Important Questions Class 9 Chapter 4 Bhugol Maharashtra Board Marathi Medium

बाह्यप्रक्रिया भाग-२

लहान प्रश्न

1. नदी म्हणजे काय?
उत्तर: नैसर्गिकरीत्या वाहणाऱ्या पाण्याच्या प्रवाहाला नदी म्हणतात.

2. नदीच्या कोणत्या कार्यामुळे ‘व्ही’ आकाराची दरी तयार होते?
उत्तर: खननकार्यामुळे.

3. हिमनदीचे कार्य कोणत्या प्रदेशात प्रभावी असते?
उत्तर: थंड आणि बर्फाच्छादित प्रदेशात.

4. वारा कोणत्या प्रकारचे भूशास्त्रीय कार्य करते?
उत्तर: खनन, वहन आणि संचयन.

5. सागरी लाटा कोणत्या प्रकारचे भूशास्त्रीय कार्य करतात?
उत्तर: खनन, वहन आणि संचयन.

6. पुरतट म्हणजे काय?
उत्तर: नदीच्या पूरग्रस्त भागातील गाळाचे संचयन झालेले मैदान.

7. भूजल म्हणजे काय?
उत्तर: जमिनीत मुरलेले पाणी म्हणजे भूजल.

8. कोणत्या घटकांमुळे नदीच्या कार्यावर परिणाम होतो?
उत्तर: उतार, वेग, गाळाचे प्रमाण आणि प्रवाहाची लांबी.

9. हिमनदी कोणते मुख्य भूशास्त्रीय कार्य करते?
उत्तर: खनन, वहन आणि संचयन.

10. कोकणात त्रिभुज प्रदेश का नाही?
उत्तर: कारण नद्यांचा गाळ समुद्राच्या प्रवाहाने वाहून नेला जातो.

लांब प्रश्न

1. नदीचे खननकार्य कसे होते?
उत्तर: नदीच्या वेगवान प्रवाहामुळे आणि रेती, दगडगोट्यांमुळे नदी तळ आणि काठ झिजतात, ज्यामुळे घळई, ‘व्ही’ आकाराची दरी आणि धबधबे तयार होतात.

2. हिमनदीच्या वहन व संचयनकार्यातून कोणती भूरूपे तयार होतात?
उत्तर: हिमोढ, हिमोढगिरी, हिमोढकटक आणि गिरिशुंग ही भूरूपे तयार होतात.

3. वाऱ्याच्या खननकार्यातून कोणती भूरूपे तयार होतात?
उत्तर: भूछत्र खडक, अपक्षरण खळगे आणि यारदांग या भूरूपांची निर्मिती होते.

4. सागरी लाटांचे संचयनकार्य कसे होते?
उत्तर: लाटांचा प्रभाव कमी असलेल्या भागात रेती आणि गाळाचे संचयन होऊन पुळण, वाळूचा दांडा आणि खाजण तयार होतात.

5. भूजलाच्या कार्यामुळे कोणती भूरूपे तयार होतात?
उत्तर: विलयविवर, चुनखडीच्या गुहा आणि लवणस्तंभ ही भूरूपे भूजलाच्या कार्यामुळे तयार होतात.