खेती से आई तब्दीलियाँ
Summary in Marathi
हा धडा मानवाच्या सभ्यतेच्या विकासावर, शेतीच्या महत्त्वावर आणि त्याच्या परिणामांवर प्रकाश टाकतो. सुरुवातीला मानव भटकी आणि शिकारी जीवनशैली जगत होता. तो अन्नाच्या शोधात एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी फिरत असे. हळूहळू त्याने शेती करायला आणि पशुपालन शिकायला सुरुवात केली, ज्यामुळे त्याला अन्नाची कायमस्वरूपी उपलब्धता मिळाली.
शेतीमुळे अतिरिक्त धान्य उत्पादन शक्य झाले, आणि त्याचा साठा करून ठेवला जाऊ लागला. यामुळे गावे आणि शहरे निर्माण होऊ लागली. समाजात कामांची विभागणी झाली – काही लोक शेतकरी झाले, काही कारागीर आणि काही व्यापारी बनले. यामुळे व्यवसायांची वाढ झाली आणि आर्थिक व्यवहार सुरू झाले. धान्य साठवण्याची आणि व्यापाराची सुरुवात झाल्यामुळे संपत्तीचा साठा होऊ लागला, ज्यामुळे श्रीमंत आणि गरीब यामधील फरक वाढला. ज्यांच्याकडे जास्त जमीन, पशू आणि धान्य होते, त्यांना श्रीमंत मानले जाई.
शेतीमुळे माणसाचे जीवन स्थिर झाले, त्याने घरे बांधली आणि एकत्र राहण्यास सुरुवात केली. यामुळे सामाजिक आणि सांस्कृतिक प्रगती झाली. शेतीमध्ये नवनवीन प्रयोग झाल्यामुळे उत्पादन वाढले आणि आधुनिक जीवनाचा पाया रचला गेला. या धड्यातून आपल्याला शेतीचे महत्त्व आणि तिच्या दीर्घकालीन परिणामांची माहिती मिळते.
Summary in Hindi
यह अध्याय मानव सभ्यता के विकास, खेती के महत्व और उसके प्रभावों पर केंद्रित है। प्रारंभ में मनुष्य शिकारी और खानाबदोश जीवन व्यतीत करता था। वह भोजन की खोज में एक स्थान से दूसरे स्थान पर घूमता था। धीरे-धीरे उसने खेती करना और पशुपालन सीख लिया, जिससे उसे भोजन की स्थायी व्यवस्था मिल गई। खेती के कारण अतिरिक्त अनाज का उत्पादन संभव हुआ, जिसे संग्रहित किया जाने लगा। इसने गाँवों और नगरों के विकास को बढ़ावा दिया।
खेती से समाज में विभाजन आया – कुछ लोग किसान बने, कुछ शिल्पकार और कुछ व्यापारी। इससे व्यवसायों का विकास हुआ और आर्थिक गतिविधियाँ बढ़ीं। अनाज भंडारण और व्यापार शुरू होने से संपत्ति का संचय हुआ, जिससे समाज में अमीर और गरीब का अंतर पैदा हुआ। जिनके पास अधिक भूमि, पशु, और अनाज था, उन्हें अमीर माना जाता था।
खेती के कारण मनुष्य का जीवन स्थायी हुआ, उसने घर बनाए और समुदायों में रहना शुरू किया। इससे सामाजिक और सांस्कृतिक विकास हुआ। खेती के नए-नए प्रयोगों से उत्पादन में वृद्धि हुई और आधुनिक जीवन की नींव पड़ी। इस अध्याय से हमें खेती के महत्व और इसके दूरगामी प्रभावों की जानकारी मिलती है।
Leave a Reply