विद्याप्रशंसा
प्र. १. खालील आकृत्या पूर्ण करा.
(अ) विद्येमुळे व्यक्तीला प्राप्त होणाऱ्या गोष्टी:
उत्तर –
- श्रेष्ठत्व
- संकटातून मार्गदर्शन
- सर्व दु:खांचे निवारण
(आ) कवीच्या मते विद्येची वैशिष्ट्ये:
उत्तर –
- वाटल्याने कमी न होता वाढते
- सर्वश्रेष्ठ अलंकार आहे
प्र. २. तुलना करा.
| धन | विद्या |
|---|---|
| खर्च केल्याने कमी होते | वाटल्याने वाढते |
| फक्त ऐहिक सुख देते | मानसिक आणि आध्यात्मिक समाधान देते |
| चोरून नेले जाऊ शकते | कोणीही चोरू शकत नाही |
प्र. ३. खालील ओळींचा तुम्हांला समजलेला अर्थ लिहा.
“नानाविध रत्नांची, कनकांची असति भूषणें फार
परि विद्यासम एकहि शोभादायक नसे अलंकार”
उत्तर – सोनं, हिरे, माणक यांसारखी अनेक मौल्यवान दागिने असले तरी त्यामधील सर्वश्रेष्ठ अलंकार म्हणजे विद्या आहे. इतर दागिने केवळ शारीरिक सौंदर्य वाढवतात, पण विद्या व्यक्तीचे संपूर्ण जीवन उजळवते.
प्र. ४. ‘विद्या’ हे उत्तर येईल असा प्रश्न तयार करा.
उत्तर – प्रश्न: माणसाला संकटातून मार्गदर्शन करणारी आणि जी कधीही कमी न होणारी गोष्ट कोणती?
प्र. ५. तुमच्या शब्दांत स्पष्ट करा.
(अ) कवीने वर्णन केलेले विद्येचे महत्त्व
उत्तर – कवीच्या मते, विद्या ही माणसाला खऱ्या अर्थाने श्रेष्ठ बनवते. ती संकटसमयी मदतीला येते, माणसाला योग्य मार्ग दाखवते, आणि त्याच्या सर्व इच्छा पूर्ण करण्याची ताकद ठेवते. विद्या ही केवळ ऐहिक नव्हे, तर मानसिक आणि आध्यात्मिक समाधानही देते.
(आ) ‘त्या विद्यादेवीतें अनन्यभावें सदा भजा भारी’ या ओळीचा सरळ अर्थ
उत्तर – विद्या ही देवता आहे, तिची निष्ठेने उपासना केली पाहिजे. तिच्या माध्यमातून सर्व प्रकारची सुखे प्राप्त होऊ शकतात आणि संकटे दूर होऊ शकतात.
खेळूया शब्दांशी
(अ) खालील शब्दांना कवितेतील समानार्थी शब्द शोधा.
- मोठेपण – श्रेष्ठत्व
- नेहमी – सदैव
- अलंकार – भूषण
- मनातील इच्छा – मनोरथ
(आ) खालील शब्दांचे प्रत्येकी पाच समानार्थी शब्द लिहा.
- मित्र: सखा, सोबती, स्नेही, सहचर, बांधव
- सोने: सुवर्ण, कनक, हेम, कांचन, तपनीय
Leave a Reply