मराठी बालभारती Notes Class 8 Chapter 6 Balbharati Maharashtra Board

असा रंगारी श्रावण

१. कविता परिचय:

“असा रंगारी श्रावण” या कवितेत श्रावण महिन्यातील निसर्गसौंदर्य, उत्सव आणि आनंद यांचे सुंदर वर्णन केले आहे. श्रावणाला कवीने एका चित्रकारासारखे रंग उधळणारे कलावंत म्हणून संबोधले आहे. झाडे, नद्या, डोंगर आणि पाऊस यांचा सुंदर संगम कवितेत दाखवला आहे.

२. श्रावण महिन्याचे वैशिष्ट्ये:

1. निसर्गाची रंगत – हिरवीगार झाडे, वाहणाऱ्या नद्या आणि रंगीबेरंगी फुले.
2. सण-उत्सव – नागपंचमी, गोकुळाष्टमी, दहीहंडी इत्यादी सण मोठ्या उत्साहात साजरे होतात.
3. खेळ आणि आनंद – मुलांनी झोके खेळणे, झाडांवर झुलणे आणि गाण्यांचा लयबद्ध आनंद घेणे.
4. पावसाचे वर्णन – पाऊस झिम्मा खेळतो, नद्यांशी बोलतो आणि झाडांशी संवाद साधतो.
5. इंद्रधनुष्य – आकाशात रंगीबेरंगी नक्षी उधळणारा निसर्गाचा अनोखा चमत्कार.

३. श्रावणाचे विविध रूपे:

४. कवितेतील महत्त्वाचे भाग:

• श्रावण हा सृष्टीला हिरवा शालू नेसवतो.
• पाऊस जणू झिम्मा खेळत नद्यांशी संवाद साधतो.
• वेलींच्या वेण्या गुंफत निसर्गाला सजवतो.
• झाडांवर झोके टांगून मुलींना झुलवतो.
• गोकुळाष्टमीला दहीहंडीचा जल्लोष करतो.
• इंद्रधनुष्याच्या रंगांनी निसर्गाची शोभा वाढवतो.

५. महत्त्वाचे शब्द आणि त्यांचे अर्थ:

1. रंगारी – रंगकाम करणारा, चित्रकार.
2. सृष्टी – निसर्ग, पृथ्वीवरील सर्व जिवसृष्टी.
3. झूला – झाडाला टांगलेला झोका.
4. खेळगा – खेळणारा बालक किंवा आनंदी वातावरण.
5. पंगत – एकत्र केलेली रांग, ओळ.
6. इंद्रधनुष्य – पावसानंतर आकाशात उमटणारी सात रंगांची कमान.

६. कवितेतील सणांचे उल्लेख:

1. नागपंचमी – सर्पपूजनाचा सण, जेव्हा सापांना दूध अर्पण केले जाते.
2. गोकुळाष्टमी – भगवान श्रीकृष्णाच्या जन्माचा आनंदोत्सव.
3. दहीहंडी – श्रीकृष्णाच्या बाललीलांचे प्रतीक, जिथे गोपाळकृष्ण दहीहंडी फोडतात.

७. श्रावणातील निसर्गाचा प्रभाव:

• झाडे, वेली आणि गवत नव्या पालवीने भरून येते.
• नद्या आणि तळी पाण्याने ओसंडून वाहतात.
• शेतकरी आपल्या शेतीच्या कामात गुंतून जातात.
• पक्ष्यांचे किलबिलाट वाढतो आणि सृष्टीला एक नवीन चैतन्य प्राप्त होते.

९. निष्कर्ष:

“असा रंगारी श्रावण” ही कविता श्रावण महिन्यातील निसर्गाचे विविधरंगी स्वरूप आणि सण-उत्सवांचे वर्णन करणारी आनंददायक कविता आहे. कवीने श्रावणाला जणू एक सजीव व्यक्तीमत्त्व दिले आहे, जो निसर्गाचा सौंदर्यवृद्धी करतो आणि लोकांना आनंद देतो. ही कविता श्रावणातील आनंददायक वातावरणाचे जिवंत चित्रण करते.