मराठी बालभारती Notes Class 8 Chapter 15 Balbharati Maharashtra Board

आळाशी

१. परिचय:

“आळाशी” ही हनुमंत चांदगुड लिखित कविता शेतकऱ्यांच्या कष्टमय जीवनाचे हृदयस्पर्शी चित्रण करते. शेतकरी आपल्या श्रमाने जगाचे पोषण करतो, पण समाज त्याला ‘आळशी’ (आळाशी) म्हणतो, ही विसंगती कवितेत मांडली आहे.

२. कवितेचा सारांश:

शेतकरी नंगे पायाने उन्हाळ्यात कष्ट करतो, त्याच्या घामामुळे आकाशाला पाझर फुटतो आणि पाऊस पडतो. पाऊस आल्यावर तो जमिनीला पाणी देतो, पिकाची जोपासना करतो, आणि अखेरीस त्याची कापणी करतो. त्याच्या मेहनतीमुळे सर्व जग सुखाने अन्न खातो, पण तरीही समाज त्याला आळशी म्हणतो.

३. कविता व त्यातील प्रमुख आशय:

४. शेतकऱ्याच्या कष्टांचे टप्पे:

उन्हाळ्यात राबणारा शेतकरी:

• अनवाणी पायाने जमिनीत राबतो.
• त्याच्या घामाने आकाशालाही पाझर फुटतो.

पावसाळ्यातील मेहनत:

• पावसाने शेतं हिरवीगार होतात.
• शेतकरी श्रम करून जमिनीला पाणी देतो.

पिकाची निगा आणि वाढ:

• झाडे मोठी होतात, त्यावर दाणे येतात.
• पक्षी आनंदाने गाणी गातात.

काढणी आणि शेवटचा टप्पा:

• शेतकरी पीक कापतो, त्याची राखण करतो.
• पीक विकतो, पण स्वतः उपाशी राहतो.

५. कवितेतील मुख्य संदेश:

• शेतकरी हा समाजाचा खरा पोशिंदा आहे.
• तो वर्षभर परिश्रम करतो, पण तरीही त्याला “आळशी” म्हटले जाते.
• शेतकऱ्यांच्या त्यागाची जाणीव समाजाने ठेवली पाहिजे.
• आपल्याला शेतकऱ्यांचा सन्मान केला पाहिजे आणि त्यांच्या मेहनतीचे कौतुक करावे.

७. निष्कर्ष:

ही कविता शेतकऱ्यांच्या मेहनतीला आणि समाजाच्या त्यांच्याबद्दल असलेल्या चुकीच्या धारणा यांना अधोरेखित करते. आपल्याला शेतकऱ्यांचे महत्त्व ओळखून त्यांचा सन्मान करणे आवश्यक आहे.