मराठी बालभारती Important Questions Class 8 Chapter 21 Balbharati Maharashtra Board

संतवाणी

लहान प्रश्न

1. संत तुकाराम महाराजांच्या मते सर्वश्रेष्ठ धन कोणते आहे?

उत्तर – संत तुकाराम महाराजांच्या मते शब्द हेच सर्वश्रेष्ठ धन आहे.

2. संत तुकाराम महाराज शब्दांचा गौरव का करतात?

उत्तर – कारण शब्द हे समाजप्रबोधनाचे प्रभावी साधन आहेत आणि त्यांचा योग्य वापर लोकांचे जीवन सुधारू शकतो.

3. संत सावता माळी कोणाची संगत हवी आहे असे म्हणतात?

उत्तर – संत सावता माळी यांना संतांची संगत हवी आहे.

4. संत सावता माळींच्या मते खरी संपत्ती कोणती आहे?

उत्तर – संत सावता माळींच्या मते संतसंगती हीच खरी संपत्ती आहे.

5. संत तुकाराम महाराज शब्दांना कोणत्या दोन गोष्टींशी तुलना करतात?

उत्तर – ते शब्दांना रत्ने आणि शस्त्रांशी तुलना करतात.

6. ‘शब्द वाटू धन जनलोकां’ या वाक्याचा अर्थ काय?

उत्तर – चांगले शब्द इतरांना सांगणे हेच खरी संपत्ती वाटल्यासारखे आहे.

7. संत तुकाराम महाराजांचा जीवनप्रवास कशासाठी होता?

उत्तर – लोकांना भक्तीमार्गाची शिकवण देण्यासाठी आणि समाजप्रबोधनासाठी.

8. संत सावता माळींच्या अभंगाचा मुख्य संदेश काय आहे?

उत्तर – संतांचा सहवास लाभावा आणि त्यांच्यासारखे भक्तिपूर्ण जीवन जगावे.

9. संतांचे विचार आजही महत्त्वाचे का आहेत?

उत्तर – कारण त्यांचे विचार समाजसुधारणेसाठी आणि नैतिक जीवन जगण्यासाठी मार्गदर्शक ठरतात.

10. शब्दांचे सामर्थ्य कशा प्रकारे दाखवले आहे?

उत्तर – शब्द हे ज्ञान, भक्ती, आणि समाजपरिवर्तन घडवणारे प्रभावी साधन असल्याचे दाखवले आहे.

दीर्घ प्रश्न

1. संत तुकाराम महाराज शब्दांचे महत्त्व कसे स्पष्ट करतात?

उत्तर – संत तुकाराम महाराज म्हणतात की शब्द हेच खरी संपत्ती आहेत आणि शब्दांमधूनच भक्ती व ज्ञान प्रसार होतो. शब्द हे समाजप्रबोधनाचे साधन असून ते शस्त्राप्रमाणे अज्ञानाचा नाश करू शकतात. म्हणून ते शब्दांचा गौरव करतात आणि त्यांचा योग्य वापर करण्यास सांगतात.

2. संत सावता माळी संतसंगतीची मागणी का करतात?

उत्तर – संत सावता माळी भौतिक सुखांपेक्षा संतांचा सहवास अधिक महत्त्वाचा मानतात. त्यांना वाटते की संतांच्या सहवासामुळे भक्तीमार्ग सुलभ होतो आणि जीवन शुद्ध व पवित्र बनते. त्यामुळे ते संतांच्या सहवासाची सतत इच्छा व्यक्त करतात आणि त्यांच्याकडून शिकण्याची प्रेरणा घेतात.

3. ‘शब्दांचीच रत्ने आणि शब्दांचीच शस्त्रे’ याचा अर्थ स्पष्ट करा.

उत्तर – संत तुकाराम महाराज शब्दांना अमूल्य रत्नांप्रमाणे मानतात, कारण त्यांच्यात ज्ञान आणि भक्ती असते. तसेच, ते शब्दांना शस्त्रांप्रमाणे प्रभावी मानतात, कारण योग्य शब्द अन्यायाचा प्रतिकार करू शकतात. त्यामुळे ते शब्दांचा योग्य वापर करण्याचे सांगतात.

4. संतांचे विचार आजच्या काळातही का महत्त्वाचे आहेत?

उत्तर – संतांचे विचार हे सदैव कालातीत आहेत, कारण ते सत्य, अहिंसा आणि भक्ती यांसारख्या मूल्यांवर आधारित आहेत. आजच्या समाजात नैतिकता आणि आदर्श जीवन जगण्यासाठी त्यांचे विचार मार्गदर्शक ठरतात. त्यामुळे त्यांचे विचार आजही महत्त्वाचे आहेत आणि प्रेरणादायक ठरतात.

5. संत सावता माळींच्या अभंगात भक्तीची कोणती महत्त्वाची शिकवण आहे?

उत्तर – संत सावता माळी आपल्या अभंगातून सांगतात की भौतिक सुखापेक्षा भक्ती आणि संतसंगती महत्त्वाची आहे. त्यांच्या मते, संतांचा सहवास मिळाल्यासच खरी भक्ती साध्य होते आणि जीवनाचा उद्देश समजतो. त्यामुळे त्यांनी भक्तीच्या मार्गाला अधिक महत्त्व दिले आहे.

6. संतांचे विचार समाजप्रबोधनासाठी कसे उपयुक्त आहेत?

उत्तर – संतांचे विचार लोकांना सत्य, परोपकार, आणि ईश्वरभक्ती शिकवतात, त्यामुळे समाजात नैतिक मूल्ये टिकून राहतात. त्यांच्या शिकवणींमधून प्रेम, करुणा, आणि एकात्मता यांचे महत्त्व समजते. त्यामुळे संतांचे विचार समाजसुधारणेसाठी आणि लोकांना सद्भावनेने वागण्यास प्रेरित करतात.