मराठी बालभारती Important Questions Class 8 Chapter 16 Balbharati Maharashtra Board

चोच आणि चारा

लहान प्रश्न

1. ‘आळाशी’ या कवितेचे कवी कोण आहेत?

उत्तर – ‘आळाशी’ या कवितेचे कवी हनुमंत चांदगुड आहेत.

2. शेतकऱ्याच्या घामामुळे काय घडते?

उत्तर – शेतकऱ्याच्या घामामुळे नभालाही पाझर फुटतो, म्हणजेच निसर्ग पावसाच्या रूपाने प्रतिसाद देतो.

3. शेतकरी कोणत्या परिस्थितीत काम करतो?

उत्तर – शेतकरी उन्हात, पावसात आणि चिखलपाण्यात राबून शेती करतो.

4. शेतकऱ्याचा कष्टांचा परिणाम काय होतो?

उत्तर – शेतकऱ्याच्या मेहनतीमुळे धान्य पिकते आणि संपूर्ण समाजाला अन्न मिळते.

5. शेतकरी आपल्या पिकांची कापणी कधी करतो?

उत्तर – जेव्हा पीक पूर्ण वाढते आणि दाणे येतात, तेव्हा शेतकरी कापणी करतो.

6. शेतकरी स्वतः साठी किती अन्न ठेवतो?

उत्तर – शेतकरी जगाचे पोषण करतो पण स्वतःसाठी थोडेच अन्न राखून ठेवतो.

7. ‘भाळावरल्या घामाचा पान्हा’ या ओळीचा अर्थ काय आहे?

उत्तर – ही ओळ शेतकऱ्याच्या कठोर श्रमांचे प्रतीक आहे, ज्यामुळे त्याला पावसाचा लाभ होतो.

8. शेतकरी आपल्या पिकांकडे कोणत्या भावना ठेवतो?

उत्तर – शेतकरी आपल्या पिकांकडे प्रेमाने आणि जिव्हाळ्याने पाहतो.

9. कवितेत ‘बाप’ या शब्दाचा कोणासाठी वापर केला आहे?

उत्तर – ‘बाप’ शब्दाचा शेतकऱ्यासाठी वापर केला आहे.

10. शेतकऱ्याचे आयुष्य कोणत्या समस्यांनी भरलेले असते?

उत्तर – शेतकऱ्याच्या आयुष्यात गरिबी, निसर्गाच्या संकटांचा सामना आणि श्रमाचा अभाव असतो.

दीर्घ प्रश्न

1. ‘आळाशी’ या कवितेत शेतकऱ्याच्या जीवनाचे चित्रण कसे केले आहे?

उत्तर – ‘आळाशी’ या कवितेत शेतकऱ्याच्या कठोर श्रमांचे सुंदर वर्णन केले आहे. तो दिवसरात्र मेहनत करून आपल्या शेतासाठी राबतो, चिखलात, उन्हात आणि पावसात काम करतो. त्याच्या मेहनतीमुळेच अन्नधान्य पिकते आणि संपूर्ण समाजाला पोषण मिळते.

2. शेतकऱ्याच्या मेहनतीचे फळ त्याला कसे मिळते?

उत्तर – शेतकरी आपल्या शेतीसाठी न थांबता मेहनत करतो, तो आपल्या रक्ताच्या थेंबासारखा घाम गाळतो. त्याच्या परिश्रमांमुळे निसर्ग त्याला साथ देतो आणि योग्य वेळी पाऊस पडतो. त्यामुळे पीक चांगले येते आणि संपूर्ण समाज त्याच्या श्रमांमुळे अन्न मिळवतो.

3. ‘भाळावरल्या घामाचा पान्हा नभाला फुटतो’ या ओळीचा अर्थ स्पष्ट करा.

उत्तर – या ओळीचा अर्थ असा की शेतकरी राबून घाम गाळतो, त्याचा त्याग एवढा मोठा असतो की निसर्गही त्याला प्रतिसाद देतो. शेतकऱ्याच्या कष्टांमुळेच आकाशात ढग जमून पाऊस पडतो. हे प्रतिकात्मक वर्णन शेतकऱ्याच्या मेहनतीचा आणि निसर्गाच्या उत्तराचा परस्पर संबंध दर्शवते.

4. शेतकऱ्याच्या कष्टाचे समाजासाठी महत्त्व काय आहे?

उत्तर – शेतकरी हा समाजाचा पोशिंदा आहे कारण तो आपल्या श्रमांनी अन्नधान्य पिकवतो. त्याच्या कष्टांमुळे संपूर्ण देशाला अन्न मिळते, पण त्याला स्वतः मात्र अनेकदा उपाशी राहावे लागते. म्हणूनच शेतकऱ्याचा सन्मान करणे आणि त्याच्या मेहनतीची किंमत ओळखणे महत्त्वाचे आहे.

5. शेतकरी कशाप्रकारे आपल्या शेतीचे संगोपन करतो?

उत्तर – शेतकरी जमिनीची योग्य मशागत करून पीक लावतो आणि त्याचे संरक्षण करतो. योग्य खत, पाणी आणि निगा राखून तो आपल्या पिकांची वाढ चांगली होईल याची काळजी घेतो. निसर्गाच्या बदलत्या परिस्थितीचा सामना करत तो अखंड मेहनत करत असतो.

6. शेतकऱ्याच्या जीवनातील समस्या कोणकोणत्या आहेत?

उत्तर – शेतकऱ्याला अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागते, जसे की कमी पाऊस, वादळे, दुष्काळ आणि कर्जबाजारीपणा. तो सतत मेहनत करतो, पण कधी कधी योग्य बाजारभाव मिळत नाही आणि त्यामुळे त्याचे आर्थिक नुकसान होते. गरिबी, नैसर्गिक आपत्ती आणि शेतीवरील अवलंबन यामुळे शेतकरी मोठ्या अडचणीत असतो.