सामान्य विज्ञान Question Answers Class 7 Chapter 12 Samanya Vigyan Maharashtra Board Marathi Medium

Question Answer For All Chapters – सामान्य विज्ञान Class 7

मानवी स्नायू व पचनसंस्था

स्वाध्याय

1. रिकाम्या जागी कंसातील योग्य शब्द लिहा.
(अ) पचनाची क्रिया मुख पासून सुरू होते.
(आ) पापण्यांमध्ये अनैच्छिक प्रकारचे स्नायू असतात.
(इ) स्नायूसंस्थेचे रक्तपेशी बनवणे हे कार्य नाही.
(ई) हृदयाचे स्नायू हे हृद्स्नायू असतात.
(उ) बारीक झालेले अन्न पुढे ढकलणे हे ग्रासनलिका चे कार्य आहे.

2. सांगा, माझी जोडी कोणाशी?

3. खोटे कोण बोलतोय?

4. कारणे लिहा.
(अ) जठरात आलेले अन्न आम्लधर्मी होते.
उत्तर: कारण जठराच्या भित्तिकांमधून हायड्रोक्लोरिक आम्ल (HCl) स्त्रवते, जे अन्नाचे पचन सुलभ करते.

(आ) हृदयाच्या स्नायूंना अनैच्छिक स्नायू म्हणतात.
उत्तर: कारण हृदयाचे स्नायू सतत कार्यरत राहतात आणि त्यांची हालचाल आपल्या इच्छेवर अवलंबून नसते.

(इ) मादक पदार्थांचे सेवन करू नये.
उत्तर: कारण मादक पदार्थ शरीरावर वाईट परिणाम करतात. ते मेंदू, यकृत आणि पचनसंस्थेचे नुकसान करतात.

(ई) तुमच्या शरीरातील स्नायू मजबूत व कार्यप्रवण हवेत.
उत्तर: कारण बळकट स्नायू आपल्या शरीराला योग्य आकार देतात, तसेच हालचाली सहज होतात. त्यासाठी नियमित व्यायाम आणि योग्य आहार आवश्यक आहे.

5. खालील प्रश्नांची उत्तरे लिहा.
(अ) स्नायू मुख्यतः किती प्रकारचे असतात व कोणकोणते?
उत्तर: स्नायू तीन प्रकारचे असतात –

ऐच्छिक स्नायू – हात, पाय, तोंड यांसारख्या अवयवांच्या हालचालीस मदत करतात.
अनैच्छिक स्नायू – हृदय, पचनसंस्था, रक्तवाहिन्या यांसारख्या अवयवांच्या हालचाली नियंत्रित करतात.
हृद्स्नायू – हृदयाच्या कार्यासाठी जबाबदार असतात आणि सतत कार्यरत राहतात.

(आ) आम्लपित्त का होते? त्याचा शरीरावर काय परिणाम होतो?
उत्तर:

आम्लपित्त होण्याची कारणे –

जास्त मसालेदार अन्न सेवन
अनियमित आहार
तणाव व मानसिक ताण

परिणाम –

पोटात जळजळ
छातीत दुखणे
भूक मंदावणे
उलट्या होणे

(इ) दातांचे प्रमुख प्रकार कोणते? त्यांचे कार्य काय आहे?
उत्तर:

दातांचे चार प्रकार आणि त्यांची कार्ये –

पटाशी (Incisors) – अन्न चावण्यासाठी मदत करतात.
सुळे (Canines) – अन्न फाडण्यासाठी मदत करतात.
दाढा (Molars) – अन्न बारीक करण्यासाठी मदत करतात.
उपदाढा (Premolars) – अन्न चेचण्यासाठी मदत करतात.

6. पचनसंस्थेची आकृती काढून आकृतीतील भागांना योग्य नावे द्या व अन्नपचनाची प्रक्रिया तुमच्या शब्दांत लिहा.
उत्तर:

अन्नपचनाची प्रक्रिया:

1. मुख: दात अन्न चर्वण करतात आणि लाळ त्याचे छोटे तुकडे करते.
2. ग्रासनलिका: अन्न जठराकडे ढकलते.
3. जठर: जाठररस अन्नाचे पचन सुरू करते.
4. लहान आतडे: अन्नाचे पूर्णपणे पचन होते आणि पोषक घटक रक्तात शोषले जातात.
5. मोठे आतडे: उरलेले अन्न व पाणी शोषले जाते.
6. गुदद्वार: न पचलेला भाग शरीराबाहेर टाकला जातो.