सामान्य विज्ञान Important Questions Class 7 Chapter 19 Samanya Vigyan Maharashtra Board Marathi Medium

चुंबकीय क्षेत्राचे गुणधर्म

लहान प्रश्न

1. चुंबक म्हणजे काय?
उत्तर: लोखंड, निकेल आणि कोबाल्टसारख्या धातूंना आकर्षित करणाऱ्या वस्तूस चुंबक म्हणतात.

2. चुंबकाचे किती ध्रुव असतात?
उत्तर: चुंबकाचे दोन ध्रुव असतात – उत्तर (N) आणि दक्षिण (S).

3. चुंबकीय क्षेत्र म्हणजे काय?
उत्तर: चुंबकाभोवती असलेल्या जागेत चुंबकीय प्रभाव जाणवतो, त्याला चुंबकीय क्षेत्र म्हणतात.

4. चुंबकीय बलरेषा कोणत्या दिशेने जातात?
उत्तर: त्या नेहमी उत्तर ध्रुवापासून दक्षिण ध्रुवाकडे जातात.

5. होकायंत्राचा उपयोग कशासाठी होतो?
उत्तर: दिशा शोधण्यासाठी होकायंत्राचा उपयोग होतो.

6. विद्युत चुंबक म्हणजे काय?
उत्तर: विद्युत प्रवाहाच्या सहाय्याने तयार केलेला तात्पुरता चुंबक विद्युत चुंबक असतो.

7. पृथ्वी एक मोठा चुंबक का आहे?
उत्तर: पृथ्वीचे चुंबकीय गुणधर्म आहेत, त्यामुळे ती एक मोठा चुंबक आहे.

8. चुंबकाच्या कोणत्या ध्रुवांमध्ये आकर्षण होते?
उत्तर: भिन्न ध्रुव (N-S) एकमेकांना आकर्षित करतात.

9. चुंबकाच्या कोणत्या ध्रुवांमध्ये प्रतिकर्षण होते?
उत्तर: समान ध्रुव (N-N किंवा S-S) एकमेकांना दूर लोटतात.

10. धातुशोधक यंत्राचा उपयोग कोणत्या ठिकाणी होतो?
उत्तर: विमानतळ, मंदिरे, सुरक्षा तपासणी आणि खाणीत धातू शोधण्यासाठी.

लांब प्रश्न

1. चुंबक कशाप्रकारे तयार करतात?
उत्तर: एकस्पर्शी व द्विस्पर्शी पद्धतीने चुंबक तयार करतात. यामध्ये चुंबकाची घासणी करून लोखंडाला चुंबकीय गुणधर्म दिले जातात.

2. चुंबकीय बलरेषांचे गुणधर्म कोणते आहेत?
उत्तर: या रेषा नेहमी उत्तर ध्रुवाकडून दक्षिण ध्रुवाकडे जातात आणि कधीही एकमेकांना छेदत नाहीत.

3. पूर्वीच्या काळात व्यापारी मार्गक्रमण करताना चुंबकाचा कसा उपयोग करायचे?
उत्तर: व्यापारी होकायंत्राचा उपयोग दिशा शोधण्यासाठी करत असत, ज्यामुळे समुद्र प्रवास सोपा व्हायचा.

4. विद्युत चुंबक आणि साधा चुंबक यात काय फरक आहे?
उत्तर: विद्युत चुंबक तात्पुरता असतो आणि विद्युत प्रवाह दिल्यावर कार्य करतो, तर साधा चुंबक कायमस्वरूपी चुंबकीय असतो.

5. होकायंत्र कसे कार्य करते?
उत्तर: त्यामध्ये सूचीचुंबक असते, जो नेहमी पृथ्वीच्या उत्तर-दक्षिण दिशेकडे निर्देश करतो आणि प्रवासासाठी दिशा दाखवतो.