सामान्य विज्ञान Important Questions Class 7 Chapter 13 Samanya Vigyan Maharashtra Board Marathi Medium

बदल : भौतिक व रासायनिक

लहान प्रश्न

1. भौतिक बदल म्हणजे काय?
उत्तर: ज्या बदलांमध्ये फक्त पदार्थाचा आकार, रंग किंवा अवस्था बदलते पण नवीन पदार्थ तयार होत नाही, त्याला भौतिक बदल म्हणतात.

2. रासायनिक बदलाचा एक उदाहरण द्या.
उत्तर: दुधाचे दही होणे हा रासायनिक बदल आहे.

3. आवर्ती बदल म्हणजे काय?
उत्तर: जो बदल ठराविक कालावधीनंतर पुन्हा होतो, त्याला आवर्ती बदल म्हणतात. उदाहरण: दिवस-रात्र होणे.

4. शीघ्र व सावकाश बदलामध्ये काय फरक आहे?
उत्तर: झटपट होणारा बदल शीघ्र बदल आणि हळूहळू होणारा बदल सावकाश बदल.

5. लोखंडी वस्तू गंजू नयेत म्हणून काय करतात?
उत्तर: लोखंडी वस्तूंवर रंग किंवा जस्ताचा थर लावतात (गॅल्व्हनायझेशन).

लांब प्रश्न

1. भौतिक बदल व रासायनिक बदल यामध्ये काय फरक आहे?
उत्तर: भौतिक बदलात फक्त पदार्थाचे स्वरूप बदलते, नवीन पदार्थ तयार होत नाही.
रासायनिक बदलात नवीन पदार्थ तयार होतो आणि तो बदल कायमस्वरूपी असतो.

2. नैसर्गिक व मानवनिर्मित बदल म्हणजे काय? उदाहरणे द्या.
उत्तर: निसर्गत: घडणारे बदल हे नैसर्गिक बदल (उदा. सूर्यप्रकाश, पाऊस).
माणसाने घडवलेले बदल हे मानवनिर्मित बदल (उदा. कागद बनवणे, इमारत बांधणे).

3. परिवर्तनीय व अपरिवर्तनीय बदल यामध्ये काय फरक आहे?
उत्तर: परिवर्तनीय बदल मागे फिरवता येतो (उदा. मेणबत्ती वितळणे).
अपरिवर्तनीय बदल मागे फिरवता येत नाही (उदा. लाकूड जळणे).

4. क्षरण म्हणजे काय आणि ते टाळण्यासाठी काय करता येते?
उत्तर: धातूंवर हवेमुळे होणारा विटकरी किंवा हिरवा थर म्हणजे क्षरण (उदा. लोखंड गंजणे).
ते टाळण्यासाठी लोखंडावर जस्ताचा लेप लावतात (गॅल्व्हनायझेशन) किंवा कल्हई करतात.

5. फळ पिकणे व फुगा फुटणे यामध्ये काय फरक आहे?
उत्तर: फळ पिकण्याचा बदल हळूहळू (सावकाश बदल) होतो.
फुगा फुटण्याचा बदल लगेच (शीघ्र बदल) होतो.