नागरिकशास्त्र Important Questions Class 7 Chapter 2 Nagrik Shastra Maharashtra Board Marathi Medium

Imp Questions For All Chapters – नागरिकशास्त्र Class 7

संविधानाची उद्देशिका

लहान प्रश्न

1.संविधान म्हणजे काय?

उत्तर:  संविधान म्हणजे देशाच्या कायद्यांचा आणि नियमांचा मुख्य दस्तऐवज आहे.

2.संविधानाची उद्देशिका म्हणजे काय?

उत्तर:  उद्देशिका म्हणजे संविधानाचे उद्दिष्ट आणि मुल्ये स्पष्ट करणारा परिच्छेद.

3.भारतीय संविधान कधी लागू झाले?

उत्तर: भारतीय संविधान 26 जानेवारी 1950 रोजी लागू झाले.

4.लोकशाही म्हणजे काय?

उत्तर: लोकशाही म्हणजे जनतेच्या मताने चालणारे राज्य.

5.गणराज्य म्हणजे काय?

उत्तर: गणराज्यात सर्व महत्त्वाची पदे लोक निवडतात, ती वंशपरंपरागत मिळत नाहीत.

6.धर्मनिरपेक्ष राज्य म्हणजे काय?

उत्तर: धर्मनिरपेक्ष राज्यात सर्व धर्म समान असतात आणि कोणत्याही धर्माला विशेष मान्यता दिली जात नाही.

7.भारतीय नागरिकांना कोणते महत्त्वाचे हक्क उद्देशिकेत दिले आहेत?

उत्तर: न्याय, स्वातंत्र्य, समता आणि बंधुभाव.

8.सार्वभौम राज्य म्हणजे काय?

उत्तर: सार्वभौम राज्य म्हणजे स्वतंत्र देश, जो स्वतःचे निर्णय घेऊ शकतो.

9.समाजवादी राज्याचा उद्देश काय आहे?

उत्तर: गरीब-श्रीमंत यांच्यातील दरी कमी करणे आणि सर्व नागरिकांना समान संधी मिळवून देणे.

10.मतदानाचा हक्क कोणत्या वयाच्या नागरिकांना दिला जातो?

उत्तर: 18 वर्षे पूर्ण झालेल्या प्रत्येक नागरिकाला मतदानाचा हक्क आहे.

लांब प्रश्न

1.संविधानाची उद्देशिका का महत्त्वाची आहे?

उत्तर:  उद्देशिका संविधानाचे मुख्य उद्दिष्ट आणि मूल्ये स्पष्ट करते.
ती लोकशाही, न्याय, स्वातंत्र्य आणि समतेची हमी देते.
त्यामुळे नागरिकांना त्यांच्या हक्कांची जाणीव होते.

2.लोकशाही शासन प्रणाली कशी असते?

उत्तर:  लोकशाहीत जनतेचे प्रतिनिधी निवडले जातात आणि ते देशाचे शासन करतात.
प्रत्येक नागरिकाला मतदानाचा हक्क असतो.
सरकार लोकांसाठी निर्णय घेते आणि कायदे तयार करते.

3.गणराज्य आणि राजेशाहीमध्ये काय फरक आहे?

उत्तर:  गणराज्यात सार्वजनिक पदे वंशपरंपरेने मिळत नाहीत, ती निवडून दिली जातात.
राजेशाहीत राजा किंवा राणी वंशपरंपरेने सत्ताधीश असतो.
भारत एक लोकशाही गणराज्य आहे.

4.धर्मनिरपेक्षता म्हणजे काय?

उत्तर:  सर्व धर्मांना समान मानणे आणि कोणत्याही धर्माला विशेष मान्यता न देणे हे धर्मनिरपेक्षतेचे लक्षण आहे.
प्रत्येक व्यक्तीला आपल्या इच्छेनुसार धर्म पाळण्याचा अधिकार आहे.
सरकार कोणत्याही धर्माच्या बाजूने नसते.

5.सार्वभौमत्वाचे महत्त्व काय आहे?

उत्तर:  सार्वभौमत्व म्हणजे देश पूर्णतः स्वतंत्र असतो आणि कोणत्याही बाह्य शक्तीच्या अधिपत्याखाली नसतो.
भारताला 15 ऑगस्ट 1947 रोजी सार्वभौमत्व मिळाले.
त्यामुळे भारत स्वतःचे निर्णय घेऊ शकतो.

6.संविधानानुसार समतेचे महत्त्व काय आहे?

उत्तर:  संविधानाने सर्व नागरिकांना समान संधी आणि समान हक्क दिले आहेत.
जाती, धर्म, लिंग यावर आधारित भेदभाव केला जात नाही.
प्रत्येक व्यक्तीला न्याय मिळेल याची खात्री केली जाते.

7.संविधानातील न्याय म्हणजे काय?

उत्तर:  न्याय म्हणजे सर्व नागरिकांना समान हक्क आणि संधी मिळणे.
सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय न्याय संविधानाने दिला आहे.
कोणीही कोणावर अन्याय करू शकत नाही.

8.संविधानाने स्वातंत्र्य कोणत्या प्रकारे दिले आहे?

उत्तर:  प्रत्येक नागरिकाला विचार, अभिव्यक्ती, श्रद्धा आणि उपासनेचे स्वातंत्र्य दिले आहे.
कोणताही नागरिक आपले मत मोकळेपणाने मांडू शकतो.
मात्र, स्वातंत्र्याचा गैरवापर करता येणार नाही.

9.बंधुभाव म्हणजे काय?

उत्तर:  बंधुभाव म्हणजे सर्व नागरिकांनी एकमेकांशी प्रेमाने आणि सन्मानाने वागणे.
जाती-धर्मावर आधारित भेदभाव न करता सर्वांनी एकत्र राहणे.
बंधुभावामुळे समाजात शांतता आणि एकोपा टिकून राहतो.

10.भारतीय संविधानाचे मुख्य उद्दिष्ट कोणते आहे?

उत्तर:  भारतीय संविधानाचे उद्दिष्ट सार्वभौम, समाजवादी, धर्मनिरपेक्ष, लोकशाही गणराज्य निर्माण करणे आहे.
न्याय, स्वातंत्र्य, समता आणि बंधुभावाची हमी देणे हेही त्याचे उद्दिष्ट आहे.
संविधानाने नागरिकांना त्यांचे अधिकार आणि जबाबदाऱ्या शिकवल्या आहेत.