भूगोल Question Answers Class 7 Chapter 10 Bhugol Maharashtra Board Marathi Medium

Questions Answers For All Chapters – भूगोल Class 7

मानवी वस्ती

स्वाध्याय

प्रश्न 1: थोडक्यात उत्तरे लिहा.
(1) मानवी वस्तीचे विविध प्रकार स्पष्ट करा.
उत्तर:
मानवी वस्ती मुख्यतः तीन प्रकारची असते:

विखुरलेली वस्ती – उंचसखल प्रदेश, घनदाट जंगल, वाळवंट याठिकाणी आढळते. घरे दूर अंतरावर असतात.
केंद्रित वस्ती – पाण्याजवळ, सुपीक जमिनीवर, व्यापारी व औद्योगिक क्षेत्रांमध्ये असते. घरे जवळजवळ असतात.
रेषाकृती वस्ती – रस्त्यांलगत, समुद्रकिनारी किंवा पर्वतीय पायथ्याशी असते. घरे एका रांगेत असतात.

(2) केंद्रित व विखुरलेल्या वस्त्यांमधील फरक लिहा.

(3) मानवी वस्तीच्या स्थानावर परिणाम करणाऱ्या प्राकृतिक घटकांचे स्पष्टीकरण करा.
उत्तर:
पाण्याची उपलब्धता – नद्यांच्या काठावर किंवा तलावांच्या जवळ वस्ती असते.
सुपीक जमीन – शेतीसाठी अनुकूल जमीन असल्यास लोक तेथे राहतात.
हवामान – सौम्य हवामान असलेल्या ठिकाणी मोठ्या वस्त्या तयार होतात.
भूप्रदेश – सपाट प्रदेशात दाट लोकसंख्या असते, तर डोंगराळ भागात कमी असते.

(4) मानवी वस्तीचा आरंभ कसा झाला असेल याविषयी माहिती लिहा.
उत्तर: मानवी वस्तीचा आरंभ नद्यांच्या काठावर झाला. प्रारंभी मानव शिकारीवर अवलंबून होता, पण शेती शिकल्यावर तो एका जागी स्थायिक झाला. त्याने सोयीस्कर ठिकाणी घरे बांधून राहण्यास सुरुवात केली. कालांतराने त्याचे जीवनशैली बदलत गेली आणि वस्तीचा विस्तार झाला.

(5) वाडी व ग्रामीण वस्ती या दोन मानवी वस्त्यांमधील फरक स्पष्ट करा.
उत्तर:

प्रश्न 2: पुढील विधानांवरून मानवी वस्त्यांचे प्रकार ओळखा.

1. शेतात राहिल्यामुळे त्यांच्या वेळेची व पैशांची बचत होते. → ग्रामीण वस्ती
2. वस्तीत सामाजिक जीवन चांगले असते. → केंद्रित वस्ती
3. रस्त्यांच्या दोन्ही बाजूस दुकाने असतात. → रेषाकृती वस्ती
4. ही वस्ती समुद्रकिनाऱ्यावर किंवा डोंगराच्या पायथ्याशी आढळते. → रेषाकृती वस्ती
5. प्रत्येक कुटुंबाची घरे एकमेकांपासून लांब असतात. → विखुरलेली वस्ती
6. ही वस्ती संरक्षणाच्या दृष्टीने चांगली असते. → केंद्रित वस्ती
7. घरे दूरदूर असल्याने आरोग्याच्या दृष्टीने चांगले असते. → विखुरलेली वस्ती
8. घरे एकमेकांस लागून असतात. → केंद्रित वस्ती