भूगोल Important Questions Class 7 Chapter 11 Bhugol Maharashtra Board Marathi Medium

Imp Questions For All Chapters – भूगोल Class 7

समोच्च रेषा नकाशा आणि भूरूपे

लहान प्रश्न

1. समोच्च रेषा म्हणजे काय?
उत्तर: समान उंचीच्या ठिकाणांना जोडणाऱ्या नकाशातील रेषा समोच्च रेषा असतात.

2. समोच्च रेषांचा उपयोग कोणाला होतो?
उत्तर: गिर्यारोहक, शेतकरी, संरक्षण दल, पर्यटक आणि भूगोल अभ्यासक यांना होतो.

3. समोच्च रेषा जवळ-जवळ असतील तर काय होते?
उत्तर: उतार तीव्र (तिरका) असतो.

4. समोच्च रेषा लांब-लांब असतील तर काय होते?
उत्तर: उतार सौम्य (हळू उतरणारा) असतो.

5. डोंगर आणि पठार यामध्ये काय फरक आहे?
उत्तर: डोंगर उंच व टोकदार असतो, तर पठार सपाट व उंच असते.

6. समोच्च नकाशावर सपाट प्रदेश कसा ओळखता येतो?
उत्तर:  समोच्च रेषा खूप लांब-लांब असतात किंवा नसतात.

7. शेतकऱ्यांना समोच्च नकाशाचा काय फायदा होतो?
उत्तर:  ते योग्य ठिकाणी पाणी साठवू शकतात व शेतीसाठी योग्य जमीन शोधू शकतात.

8. नकाशात उंच प्रदेश कोणत्या रंगाने दाखवतात?
उत्तर: गडद रंगाने (तपकिरी किंवा हिरवट).

9. कोणत्या साधनांनी उंची मोजली जाते?
उत्तर: सर्वेक्षण साधने आणि गणितीय पद्धतींनी.

10. समोच्च रेषा कधी एकमेकांना छेदतात का?
उत्तर: नाही, त्या कधीही एकमेकांना छेदत नाहीत.

लांब प्रश्न

1. समोच्च रेषा नकाशाचा उपयोग कोणासाठी होतो?
उत्तर: गिर्यारोहकांना योग्य मार्ग शोधण्यासाठी, शेतकऱ्यांना शेतीसाठी, तसेच संरक्षण दल आणि भूगोल अभ्यासकांना प्रदेश समजण्यासाठी होतो.

2. समोच्च रेषा वापरून उंची आणि उतार कसा समजतो?
उत्तर: जवळ-जवळ रेषा असल्यास उतार तीव्र, लांब असतील तर उतार सौम्य असतो, आणि समोच्च रेषांचे मूल्य उंची दर्शवते.

3. नकाशावर डोंगर, पठार आणि सपाट प्रदेश कसे ओळखायचे?
उत्तर: डोंगरांसाठी जास्त समोच्च रेषा, पठारासाठी उंच पण सपाट भाग, आणि सपाट प्रदेशासाठी कमी किंवा नसलेल्या समोच्च रेषा असतात.

4. समोच्च रेषा शेतकऱ्यांसाठी कशा उपयुक्त ठरतात?
उत्तर: त्या शेतीसाठी उतार व पाण्याचा प्रवाह समजण्यास मदत करतात आणि जलसंधारणासाठी योग्य ठिकाण शोधता येते.

5. नकाशात विविध भूरूपांचे वर्णन कसे करतात?
उत्तर: समोच्च रेषा, रंगछटांचे बदल आणि उंचीचे मोजमाप यांचा उपयोग करून डोंगर, खोरी, पठार, नद्या व सपाट प्रदेश दाखवतात.