Notes For All Chapters – बालभारती Class 7
महर्षी धोंडो केशव कर्वे (अण्णासाहेब कर्वे)
परिचय:
- अण्णासाहेब कर्वे हे प्रसिद्ध समाजसुधारक होते.
- त्यांनी स्त्रियांच्या शिक्षणासाठी अतुलनीय कार्य केले.
- हिंगणे स्त्रीशिक्षण संस्था आणि एस.एन.डी.टी. महिला विद्यापीठ या त्यांच्या प्रयत्नांनी स्थापन झाल्या.
- भारत सरकारने त्यांच्या समाजसेवेचा गौरव करत त्यांना भारत रत्न पुरस्कार दिला.
महत्त्वाचे विचार:
- स्वतंत्र विचार:
- विद्यार्थी-विद्यार्थिनींनी स्वतंत्र विचार करायला शिकले पाहिजे.
- स्वतःच्या विचारांचा अधिकार आहे तसेच इतरांच्या विचारांचा आदर करणे गरजेचे आहे.
- मनाचा समतोल:
- कोणत्याही परिस्थितीत मनाचा समतोल राखला पाहिजे.
- समतोल बिघडल्याने मोठे अनर्थ होतात.
- भावनांवर नियंत्रण ठेवून धैर्याने कार्य करणाऱ्यांनीच स्वराज्य टिकवू शकतो.
- समतेचे तत्त्व:
- भेदाभेद न मानणारी, समतेचा आदर करणारी माणसेच देशाच्या उद्धारासाठी गरजेची आहेत.
नामदार गोपाळ कृष्ण गोखले
परिचय:
- लोकमान्य टिळकांचे समकालीन आणि उदारमतवादी नेते होते.
- त्यांनी ‘सर्व्हंट्स ऑफ इंडिया सोसायटी’ स्थापन केली.
- ही संस्था सध्या भारत सेवक समाज या नावाने ओळखली जाते.
- महात्मा गांधींनी गोखल्यांना आपला गुरु मानले.
महत्त्वाचे विचार:
- देशभक्ती आणि ऐक्य:
- देशातील चारही कोपऱ्यांत ऐक्य आणि देशभक्ती पसरवणाऱ्या कार्यकर्त्यांची गरज आहे.
- देशप्रेम एवढे उत्कट हवे की कोणताही त्याग आनंदाने करता आला पाहिजे.
- कामावर भर:
- फक्त बोलण्यापेक्षा काम करणे महत्त्वाचे आहे.
- समाजाच्या उन्नतीसाठी राष्ट्रीय चारित्र्य, शिस्त, आणि स्वार्थत्याग आवश्यक आहे.
- सर्वांगीण विकास:
- धर्म आणि पंथांमध्ये अडकून न राहता समाजाच्या विकासावर भर द्यावा.
- नैतिक सामर्थ्य वाढवणे आणि संकुचित भावना सोडणे आवश्यक आहे.
- राष्ट्र उभारणी:
- राष्ट्र उभारणीसाठी संपूर्ण आयुष्य द्यावे लागते.
- आपण खत होऊन भावी पिढीला उन्नतीसाठी मदत केली पाहिजे.
Leave a Reply