मराठी “बालभारती” Notes Chapter 18 वदनी कवळ घेता Class 7 Balbharati Maharashtra Board Marathi Medium

Notes For All Chapters – बालभारती Class 7

1. धड्याचा मुख्य उद्देश

• अन्नाचा सन्मान करणे व त्याचा अपव्यय टाळणे.
• गरजू व कुपोषित लोकांची मदत करणे.
• आपल्याला मिळणाऱ्या अन्नासाठी शेतकरी व इतर मेहनती लोकांचे आभार मानणे.

2. कथासार (श्रुतीची गोष्ट)

• संघटना:
  • श्रुतीला वर्गात नवीन वर्षाचा संकल्प सांगायला सांगितले, पण ती संकल्प ठरवू शकली नाही.
  • मावशीच्या घरी वाढदिवसाला श्रुतीने अन्न शिल्लक ठेवले.
  • आई-वडिलांनी तिला अन्नाची नासाडी का टाळावी हे समजावले.
  • दूरदर्शनवर कुपोषित बालकांची स्थिती पाहून श्रुतीने नवीन वर्षाचा संकल्प केला – पानात अन्न वाया घालवणार नाही.

3. अन्न नासाडीचे तोटे

1. संसाधनांचा अपव्यय:
   • अन्न शिजवण्यासाठी लागणारे गॅस, इंधन, वीज वाया जाते.
   • धान्य, भाजीपाला, मसाले इत्यादी घटक वाया जातात.
2. श्रमाचा अनादर:
   • अन्न तयार करणाऱ्या व वाढणाऱ्या लोकांचे कष्ट वाया जातात.
3. पर्यावरणीय परिणाम:
   • उरलेले अन्न फेकल्याने कचराकुंडीत दुर्गंधी निर्माण होते.
   • कचर्‍यामुळे पर्यावरणाचे नुकसान होते.

4. अन्न वाचवण्यासाठी उपाय

1. समारंभात:
   • जास्त अन्न बनवणे टाळा.
   • गरजेनुसारच अन्न वाढावे.
   • उरलेले अन्न गरजू लोकांना द्यावे.
2. व्यक्तिगत सवयी:
   • भुकेप्रमाणेच अन्न घेणे.
   • उरलेले अन्न साठवून पुढील वेळी खाण्यासाठी ठेवणे.
   • अन्न शिल्लक राहू नये यासाठी स्वेच्छाभोजन पद्धतीचा वापर करणे.

5. कुपोषणाविषयी महत्त्वाची माहिती

1. कुपोषण म्हणजे काय?
   • शरीराला आवश्यक प्रथिने, जीवनसत्वे व खनिजे न मिळाल्याने होणारी स्थिती.
2. कुपोषणाची कारणे:
   • पुरेसे अन्न न मिळणे.
   • गरीब व आदिवासी भागातील संसाधनांची कमतरता.
3. कुपोषण टाळण्यासाठी संस्था:
   • विविध सामाजिक संस्था व शासनाचे प्रयत्न सुरू आहेत.
   • अनाथाश्रम, पोषण आहार योजना, व शाळांमधील मध्यान्ह भोजन यांचे योगदान.

6. आपली जबाबदारी

• गरजूंना मदत करणे.
• अन्न वाया न घालवता ते योग्य पद्धतीने वापरणे.
• समाजातील गरजूंना दिलासा देण्यासाठी प्रयत्न करणे.

7. महत्त्वपूर्ण वचने (स्मरणासाठी)

1. मुखी घास घेता करावा विचार, कशासाठी हे अन्न मी सेविणार.
2. आपल्या जेवणातील दोन घास भुकेल्यांना खाऊ घालणे म्हणजे संस्कृती.

8. लक्षात ठेवा:

• अन्न वाचवणे म्हणजे श्रम, संसाधने व पर्यावरणाचा सन्मान करणे.
• गरजूंना मदत करून आपण समाजासाठी सकारात्मक योगदान देऊ शकतो.