मराठी “बालभारती” Notes Chapter 14 कवितेची ओळख Class 7 Balbharati Maharashtra Board Marathi Medium

Notes For All Chapters – बालभारती Class 7

१. पाठाचा परिचय:

• लेखिका: शारदा दराडे
  • शिक्षिका, कवयित्री आणि साहित्यप्रेमी.
  • लेखन : ‘गाडग्यातील अमृतवाणी’ काव्यसंग्रह.
• विषय: सुधीरच्या काव्यप्रतिभा वाढीचा प्रकल्प आणि कुटुंबातील सदस्यांनी त्याला दिलेली मदत.
• मुख्य उद्देश: काव्यप्रतिभेचा अर्थ समजावून देणे व कवितेच्या माध्यमातून गोडवा निर्माण करणे.

२. मुख्य पात्रे:

• सुधीर: काव्यप्रतिभा प्रकल्पावर काम करणारा विद्यार्थी.
• आजी: काव्य संवादाने कुटुंब एकत्र आणणारी.
• आजोबा: सुधीरला मार्गदर्शन करणारे.
• आई: घरातील शांतता व समजूत राखणारी.
• बाबा: प्रकल्पासाठी कवितांची पुस्तके आणून देणारे.
• ताई: वातावरण हलकं-फुलकं करणारी व सुधीरला प्रोत्साहित करणारी.

३. काव्यप्रतिभेचा अर्थ:

• कविता समजून घेणे, ती रचणे, आणि तिच्या यमकाचा अभ्यास करणे म्हणजे काव्यप्रतिभा वाढवणे.
• कवितेमुळे भावना व्यक्त करणे सोपे होते.

४. घटनेचा क्रम:

1. शाळेत प्रकल्प:
   • सुधीरला “काव्यप्रतिभा वाढवा” हा प्रकल्प दिला जातो.
   • तो चिंतित होतो कारण त्याला काम कसे करावे हे समजत नाही.
2. कुटुंबाचा निर्णय:
   • कुटुंबीय त्याला मदत करायचा निर्णय घेतात.
   • कविता बोलून संवाद साधण्याची कल्पना मांडली जाते.
3. कवितांमधील संवाद:
   • आजी, आजोबा, आई, ताई, आणि बाबा कवितांमधून संवाद साधतात.
   • उदाहरणे:
     • आजीची भाजीविषयी कविता.
     • आजोबांचे फिरायला जाण्याचे काव्य.
     • बाबांचे ऑफिससाठी कवितेत बोलणे.
4. प्रकल्पासाठी तयारी:
   • बाबा सुधीरला कवितांची पुस्तके देतात.
   • सुधीर त्या कवितांचा अभ्यास करून प्रकल्प पूर्ण करतो.
5. प्रकल्प सादरीकरण:
   • शाळेत प्रकल्प सादर केला जातो.
   • कुटुंबीय सुधीरचे अभिनंदन करतात.

५. प्रमुख संदेश:

• कुटुंबातील एकत्रित प्रयत्न कोणत्याही कामाला यशस्वी बनवू शकतात.
• कविता संवादाचा सुंदर माध्यम बनते.
• काव्यप्रतिभा विकसित करण्यासाठी समर्पण व सातत्य आवश्यक आहे.

६. शिकवण:

1. सहकार्य आणि संवाद यामुळे कठीण कामे सुलभ होतात.
2. कविता आपल्या भावनांना अभिव्यक्त करण्याचे प्रभावी माध्यम आहे.
3. शिक्षण फक्त पाठांपुरते मर्यादित नसून, त्यात कल्पनाशक्तीचा वापर महत्त्वाचा आहे.

७. महत्त्वाच्या नोंदी:

• प्रकल्प:
  • शाळेत दिलेला अभ्यासपूर्ण कामाचा प्रकार.
  • विद्यार्थ्यांना सृजनशील आणि कल्पक बनवण्यासाठी उपयुक्त.
• काव्यप्रतिभा:
  • कविता समजून घेण्याची आणि लिहिण्याची कला.
• सुधीरची प्रगती:
  • कुटुंबीयांच्या साहाय्याने काव्यप्रतिभेत सुधारणा.