सामान्य विज्ञान Question Answers Chapter 3 Class 6 Samanya Vigyan Maharashtra Board Marathi Medium

सजीवांतील विविधता आणि वर्गीकरण

स्वाध्याय

१. सांगा, मी कोणाशी जोडी लावू?

२. आमच्यात वेगळा कोण?

अ. बुरशी, भूछत्र, शेवंती, स्पायरोगायरा (शेवंती ही वनस्पती आहे, बाकी अपुष्प वनस्पती आहेत.)

आ. आंबा, वड, ताड, हरभरा (हरभरा ही झुडूप वनस्पती आहे, बाकी वृक्ष आहेत.)

इ. द्राक्षे, संत्रे, लिंबू, जास्वंद (जास्वंद फुलझाड आहे, बाकी फळझाडे आहेत.)

ई. सूर्यफूल, वड, ज्वारी, बाजरी (वड हा वृक्ष आहे, बाकी पिके आहेत.)

उ. पेरू, मुळा, गाजर, बीट (मुळा मूळभाज्यांमध्ये येतो, बाकी फळे आहेत.)

ऊ. हरीण, मासा, मानव, कृमी (कृमी अपृष्ठवंशीय आहे, बाकी पृष्ठवंशीय आहेत.)

३. आमच्यात फरक काय आहे?

अ. सपुष्प वनस्पती – अपुष्प वनस्पती

→ सपुष्प वनस्पतींना फुले येतात, उदा. आंबा, गुलाब.

→ अपुष्प वनस्पतींना फुले येत नाहीत, उदा. नेचे, शेवाळ.

आ. वृक्ष – झुडूप

→ वृक्ष उंच वाढतात आणि त्यांचे खोड जाड असते, उदा. आंबा, वड.

→ झुडूप जमिनीच्या जवळ वाढते आणि त्याचे खोड मध्यम जाडसर असते, उदा. गुलाब, जास्वंद.

इ. पृष्ठवंशीय प्राणी – अपृष्ठवंशीय प्राणी

→ पृष्ठवंशीय प्राण्यांना पाठीचा कणा असतो, उदा. सिंह, मासा.

→ अपृष्ठवंशीय प्राण्यांना पाठीचा कणा नसतो, उदा. झुरळ, गांडूळ.

४. सत्य की असत्य ओळखा.

अ. गोगलगाय हा जलचर प्राणी आहे. → असत्य

आ. उभयचर प्राणी हवा व पाण्यात राहू शकतात. → सत्य

इ. पृष्ठवंशीय प्राण्यांत मेंदूचे कार्य अधिक विकसित झालेले असते. → सत्य

ई. अमिबा हा बहुपेशीय प्राणी आहे. → असत्य

५. दोन नावे लिहा.

६. खालील प्रश्नांची उत्तरे:

अ. वनस्पतीचे अवयव कोणते?

→ मुळे, खोड, पाने, फुले आणि फळे ही वनस्पतीची मुख्य अवयव आहेत.

आ. मुळांची कार्ये कोणती?

→ मुळे जमिनीत घट्ट पकड देतात, पाण्याचे शोषण करतात आणि काही वनस्पतींमध्ये अन्न साठवतात.

इ. सजीवांच्या वर्गीकरणाची आवश्यकता का आहे?

→ सजीवांची संख्या खूप मोठी आहे, त्यामुळे त्यांचा अभ्यास सोपा करण्यासाठी वर्गीकरण आवश्यक आहे.

ई. सजीवांचे वर्गीकरण करताना कोणते निकष विचारात घेतले जातात?

→ शरीररचना, अन्न घेण्याची पद्धत, पुनरुत्पादन, अधिवास आणि शरीरातील अवयवांच्या कार्यावरून वर्गीकरण केले जाते.

उ. वेलींची काही वैशिष्ट्ये सांगा.

→ वेलींचे खोड लवचिक असते, त्या आधाराने वाढतात आणि जमिनीवर पसरतात. उदा. द्राक्ष, गारवेल.

ऊ. रोपट्याची वैशिष्ट्ये सांगून उदाहरणे द्या.

→ रोपट्यांची उंची कमी असते, खोड लवचिक व हिरवे असते. उदा. मेथी, सदाफुली.

ए. प्राण्यांचे आणि वनस्पतींचे वर्गीकरण कोणकोणत्या निकषांच्या आधारे कराल?

→ प्राण्यांचे – पाठीचा कणा, अन्न घेण्याची पद्धत, पुनरुत्पादन, अधिवास.

→ वनस्पतींचे – खोडाचा प्रकार, जीवनकाल, अधिवास, फुले येणारी-न येणारी.

ऐ. प्राण्यांच्या शरीराचे संरक्षण कशामुळे होते?

→ काही प्राण्यांचे शरीर केस, खवले किंवा कवचाने संरक्षित असते. उदा. सापाचे खवले, खेकड्याचे कवच.

७. आकृती काढा:

वनस्पतीची आकृती काढून त्यामधील मूळ, खोड, पाने हे भाग दाखवा.(ही आकृती वहीत काढा, त्यामध्ये वनस्पतीचे सर्व भाग स्पष्ट दाखवा.)