सामान्य विज्ञान Question Answers Chapter 16 Class 6 Samanya Vigyan Maharashtra Board Marathi Medium

विश्वाचे अंतरंग

स्वाध्याय

१. आम्हांला ओळखा

अ. ताऱ्यांचे जन्मस्थान – तेजोमेघ

आ. सूर्यमालेतील सर्वांत मोठा ग्रह – गुरू (बृहस्पती)

इ. आपल्या शेजारील आकाशगंगा – देवयानी

ई. सूर्यमालेतील सर्वांत तेजस्वी ग्रह – शुक्र

उ. सर्वांत जास्त उपग्रह असणारा ग्रह – शनी

ऊ. आम्हांला एकही उपग्रह नाही. – बुध आणि शुक्र

ए. माझे परिवलन इतर ग्रहांपेक्षा वेगळे आहे. – शुक्र आणि युरेनस

ऐ. मी शेपटी घेऊन वावरतो. – धूमकेतु

२. रिकाम्या जागी योग्य शब्द भरा.

अ. आपली आकाशगंगा ज्या इतर दीर्घिकांच्या समूहामध्ये आहे, त्या समूहाला स्थानिक दीर्घिका समूह म्हणतात.

आ. धूमकेतु हे धूळ व बर्फ पासून तयार झालेले असतात.

इ. युरेनस हा ग्रह घरंगळत चाललेला दिसतो.

ई. गुरू हा वादळी ग्रह आहे.

उ. श्रुव तारा जोड तारा ताऱ्याचे उत्तम उदाहरण आहे.

३. दिलेली विधाने चूक की बरोबर आहेत ते ठरवा चुकीची ववधाने दुरुसत करून वलहा. 

अ. शुक्र हा सूर्याच्या सर्वांत जवळचा ग्रह आहे. – ❌ चूक➡️ बुध हा सूर्याच्या सर्वांत जवळचा ग्रह आहे. ✅

आ. बुध ग्रहाला वादळी ग्रह म्हणतात. – ❌ चूक➡️ गुरू ग्रहाला वादळी ग्रह म्हणतात. ✅

इ. गुरू हा सर्वांत मोठा ग्रह आहे. – ✅ बरोबर

४. खालील प्रश्नांची उत्तरे

अ. मंगळ ग्रहाचे वैशिष्ट्य काय?

उत्तर:

मंगळाला “लाल ग्रह” म्हणतात कारण त्याच्या मातीत लोह आहे. तसेच, मंगळावर ऑलिम्पस मॉन्स नावाचा सूर्यमालेतील सर्वांत उंच ज्वालामुखी आहे.

आ. दीर्घिकेचे प्रकार कोणते?

उत्तर:

१) सर्पिलाकार दीर्घिका

२) अनियमित दीर्घिका

३) दीर्घवृत्ताकृती दीर्घिका

इ. आकाशगंगेमध्ये कोणाकोणाचा समावेश होतो?

उत्तर:

तारे, तारकागुच्छ, ग्रह, उपग्रह, धूमकेतु, तेजोमेघ, वायूचे ढग, धूळ, मृत तारे, नवीन तारे, आणि लघुग्रह.

ई. ताऱ्यांचे प्रकार कोणते?

उत्तर:

१) सूर्यसदृश तारे

२) तांबडे राक्षसी तारे

३) महाराक्षसी तारे

४) जोड तारे

५) रूपविकारी तारे

उ. धूमकेतुंचे प्रकार कोणते? कशावरून?

उत्तर:

१) अल्प मुदतीचे धूमकेतु – सूर्याभोवती प्रदक्षिणा पूर्ण करायला २०० वर्षांपेक्षा कमी वेळ घेतात.

२) दीर्घ मुदतीचे धूमकेतु – सूर्याभोवती प्रदक्षिणा पूर्ण करायला २०० वर्षांपेक्षा जास्त वेळ घेतात.

ऊ. धूमकेतूमध्ये काय असते?

उत्तर:

धूमकेतूमध्ये बर्फ, धूळ, वायू आणि खडकाचे मिश्रण असते. सूर्याजवळ आल्यानंतर त्याचा बर्फ वितळतो आणि त्याला लांब शेपटी दिसते.

ए. उल्का व अशनी यांमध्ये कोणता फरक आहे?

उत्तर:

उल्का – पृथ्वीच्या वातावरणात प्रवेश करून जळून नष्ट होते.

अशनी – पूर्ण जळत नाही आणि पृथ्वीवर पडते.

ऐ. नेपच्यून ग्रहाची वैशिष्ट्ये कोणती?

उत्तर:

१) नेपच्यून हा सूर्यमालेतील सर्वांत शेवटचा ग्रह आहे.

२) त्याच्यावर अति वेगाने वारे वाहतात.

३) त्याच्या कक्षेत फिरण्यासाठी १६५ वर्षे लागतात.

५. जोड्या जुळवा