सामान्य विज्ञान Important Questions Chapter 7 Class 6 Samanya Vigyan Maharashtra Board Marathi Medium

पोषण आणि आहार

लहान प्रश्न

1. पोषण म्हणजे काय?

→ अन्न आणि पाण्याचा उपयोग करून शरीराची वाढ होणे आणि ऊर्जेची निर्मिती होणे म्हणजे पोषण.

2. अन्नातील पोषकतत्त्वे कोणती आहेत?

→ कर्बोदके, स्निग्ध पदार्थ, प्रथिने, खनिजे, जीवनसत्त्वे, तंतुमय पदार्थ आणि पाणी.

3. ऊर्जेसाठी कोणते पोषकतत्त्व आवश्यक असते?

→ कर्बोदके आणि स्निग्ध पदार्थ ऊर्जेचा मुख्य स्रोत असतात.

4. प्रथिनांचे कार्य काय आहे?

→ शरीराची वाढ, झिज भरून काढणे आणि स्नायू मजबूत करणे.

5. कर्बोदके कोणत्या पदार्थांमध्ये असतात?

→ भात, पोळी, बटाटे, साखर, गूळ, तृणधान्ये.

6. खनिजे कोणत्या कार्यासाठी आवश्यक आहेत?

→ हाडे व दात मजबूत करणे आणि शरीरातील विविध कार्ये नियंत्रित करणे.

7. लोहाची कमतरता कोणता आजार निर्माण करते?

→ लोहाच्या कमतरतेमुळे अ‍ॅनिमिया (रक्ताची कमतरता) होतो.

8. आयोडीनच्या अभावामुळे कोणता आजार होतो?

→ गलगंड (घशाचा विकार).

9. संतुलित आहार म्हणजे काय?

→ सर्व पोषकतत्त्वांचा योग्य प्रमाणात समावेश असलेला आहार म्हणजे संतुलित आहार.

10. जीवनसत्त्व A कोणत्या पदार्थांमध्ये आढळते?

→ गाजर, हिरव्या भाज्या, दूध, लोणी.

11. काय झाल्यास मुडदूस (हाडे मऊ होणे) आजार होतो?

→ शरीरात जीवनसत्त्व D कमी झाल्यास.

12. पाणी पिणे का महत्त्वाचे आहे?

→ शरीरातील पोषकतत्त्वे वितळवण्यासाठी आणि शरीराचे तापमान नियंत्रित ठेवण्यासाठी.

13. जंक फूड कोणते असते?

→ बर्गर, पिझ्झा, नूडल्स, फ्रेंच फ्राईज, कोल्ड्रिंक्स यास जंक फूड म्हणतात.

14. जंक फूडचे काय दुष्परिणाम होतात?

→ पचन बिघडते, लठ्ठपणा वाढतो, आणि रोगप्रतिकारक शक्ती कमी होते.

15. अन्नातील भेसळ का हानिकारक असते?

→ भेसळयुक्त अन्नामुळे विषबाधा आणि आरोग्यावर वाईट परिणाम होतो.

लांब प्रश्न

1. अन्नातील प्रमुख पोषकतत्त्वे कोणती आहेत?

→ कर्बोदके, स्निग्ध पदार्थ, प्रथिने, खनिजे, जीवनसत्त्वे, तंतुमय पदार्थ आणि पाणी ही अन्नातील महत्त्वाची पोषकतत्त्वे आहेत.

2. संतुलित आहाराचे महत्त्व काय आहे?

→ संतुलित आहारामुळे शरीर निरोगी राहते, ऊर्जा मिळते आणि रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते.

3. प्रथिनांचे महत्त्व आणि त्याचे स्रोत सांगा.

→ प्रथिने शरीराची वाढ आणि झिज भरून काढण्यासाठी मदत करतात. डाळी, दूध, अंडी, मासे आणि मांस हे प्रथिनांचे स्रोत आहेत.

4. जीवनसत्त्व C चे कार्य आणि कमतरतेमुळे होणारा विकार सांगा.

→ जीवनसत्त्व C शरीराच्या पेशींचे संरक्षण करते आणि स्कर्व्ही (हिरड्यांचा विकार) कमी करते. संत्री, आवळा, टोमॅटो यामध्ये ते भरपूर असते.

5. खनिजे कोणत्या कार्यासाठी उपयुक्त असतात?

→ खनिजे शरीरातील विविध कार्यांसाठी आवश्यक असून ती हाडे आणि दात मजबूत करतात. दूध, हिरव्या भाज्या, फळे यामध्ये खनिजे असतात.

6. जंक फूड खाल्ल्यामुळे काय परिणाम होतात?

→ जंक फूडमुळे पचन बिघडते, लठ्ठपणा वाढतो, आणि आरोग्यावर वाईट परिणाम होतो.

7. अन्नातील भेसळ कशी ओळखता येते?

→ दुधात पाणी मिसळणे, मिरची पूडमध्ये रंग टाकणे आणि साखरेत केमिकल्स टाकणे हे भेसळीचे प्रकार आहेत.

8. पाणी शरीरासाठी का आवश्यक आहे?

→ शरीरातील पोषकतत्त्वे वितळवण्यासाठी, रक्त परिसंचरणासाठी आणि शरीराचे तापमान संतुलित ठेवण्यासाठी पाणी आवश्यक आहे.