पदार्थ आपल्या वापरातील
लहान प्रश्न
1. पदार्थ म्हणजे काय?
→ ज्या घटकांपासून कोणतीही वस्तू बनलेली असते, त्याला पदार्थ म्हणतात.
2. नैसर्गिक पदार्थ म्हणजे काय?
→ निसर्गात थेट मिळणाऱ्या पदार्थांना नैसर्गिक पदार्थ म्हणतात, उदा. लाकूड, पाणी, हवा.
3. मानवनिर्मित पदार्थ म्हणजे काय?
→ माणसाने नैसर्गिक पदार्थांवर प्रक्रिया करून तयार केलेले पदार्थ मानवनिर्मित पदार्थ आहेत, उदा. प्लॅस्टिक, नायलॉन.
4. जैविक पदार्थ कोणते असतात?
→ सजीवांपासून मिळणाऱ्या पदार्थांना जैविक पदार्थ म्हणतात, उदा. कापूस, लोकर, रेशीम.
5. अजैविक पदार्थ कोणते असतात?
→ निसर्गात मिळणारे पण सजीवांपासून न मिळणारे पदार्थ अजैविक पदार्थ असतात, उदा. माती, धातू, खडे.
6. व्हल्कनायझेशन म्हणजे काय?
→ नैसर्गिक रबर अधिक टिकाऊ करण्यासाठी गंधकासोबत तापवण्याच्या प्रक्रियेस व्हल्कनायझेशन म्हणतात.
7. नायलॉन हा धागा कसा तयार झाला?
→ नायलॉन न्यूयॉर्क (NY) आणि लंडन (LON) येथे शोधला गेला, म्हणून त्याला नायलॉन म्हणतात.
8. कृत्रिम धाग्यांची नावे सांगा.
→ नायलॉन, रेयॉन, पॉलिस्टर हे कृत्रिम धागे आहेत.
9. कागद कोणत्या पदार्थांपासून तयार होतो?
→ कागद लाकडाच्या लगद्यापासून तयार होतो.
10. कागद वाचवण्याचे एक उपाय सांगा.
→ वापरलेला कागद पुनर्वापर (Recycle) करावा आणि झाडे वाचवावीत.
लांब प्रश्न
1. नैसर्गिक आणि मानवनिर्मित पदार्थ यात काय फरक आहे?
→ नैसर्गिक पदार्थ निसर्गात थेट मिळतात, तर मानवनिर्मित पदार्थ माणसाने प्रक्रिया करून तयार करतात.
2. व्हल्कनायझेशनची प्रक्रिया कोणत्या पदार्थावर केली जाते आणि का?
→ नैसर्गिक रबर मजबूत आणि टिकाऊ करण्यासाठी त्यावर गंधकासोबत तापवण्याची व्हल्कनायझेशन प्रक्रिया केली जाते.
3. कृत्रिम धाग्यांचे फायदे आणि तोटे सांगा.
→ फायदे – टिकाऊ, स्वस्त, जलरोधक; तोटे – त्वचेसाठी हानिकारक, जळल्यावर चिकटतात.
4. कृत्रिम धाग्यांची नावे सांगा आणि त्यांचा उपयोग लिहा.
→ नायलॉन (कपडे, मासेमारी जाळी), रेयॉन (साड्या, पडदे), पॉलिस्टर (स्पोर्ट्स कपडे).
5. कागद कसा तयार केला जातो?
→ लाकडाचा लगदा तयार करून, त्याला पाण्यात भिजवून, गाळून, लाटून आणि कोरडा करून कागद तयार केला जातो.
6. कागद वाचवणे का आवश्यक आहे?
→ झाडांची तोड कमी करण्यासाठी आणि पर्यावरणाचे संरक्षण करण्यासाठी कागद वाचवणे आवश्यक आहे.
Leave a Reply