सामान्य विज्ञान Important Questions Chapter 15 Class 6 Samanya Vigyan Maharashtra Board Marathi Medium

चुंबकाची गंमत

लहान प्रश्न

प्रश्न 1 : चुंबक म्हणजे काय?

उत्तर: जो लोखंड, निकेल आणि कोबाल्टला आकर्षित करतो, त्याला चुंबक म्हणतात.

प्रश्न 2 : चुंबकाचे किती ध्रुव असतात?

उत्तर: दोन – उत्तर ध्रुव (N) आणि दक्षिण ध्रुव (S).

प्रश्न 3 : विजातीय ध्रुव एकमेकांना काय करतात?

उत्तर: आकर्षित करतात.

प्रश्न 4 : सजातीय ध्रुव एकमेकांना काय करतात?

उत्तर: प्रतिकर्षण करतात.

प्रश्न 5 : चुंबक कोणत्या दिशेत स्थिर राहतो?

उत्तर: उत्तर-दक्षिण दिशेत.

प्रश्न 6 : कोणते धातू चुंबकीय असतात?

उत्तर: लोखंड, निकेल, कोबाल्ट.

प्रश्न 7 : होकायंत्रामध्ये कोणता चुंबक असतो?

उत्तर: पट्टी चुंबक.

प्रश्न 8 : चुंबकाचा उपयोग कोणत्या वाहनात केला जातो?

उत्तर: मॅगलेव्ह ट्रेनमध्ये.

प्रश्न 9 : कायमचा चुंबक कोणत्या धातूपासून बनवला जातो?

उत्तर: लोखंड, निकेल आणि कोबाल्टच्या मिश्रणाने.

प्रश्न 10 : चुंबकत्व किती प्रकारचे असते?

उत्तर: दोन – कायमचे चुंबकत्व आणि प्रवर्तित चुंबकत्व.

प्रश्न 11 : चुंबकासोबत कोणते पदार्थ चिकटतात?

उत्तर: चुंबकीय पदार्थ (लोखंड, निकेल, कोबाल्ट).

प्रश्न 12 : विद्युतचुंबक का उपयोगी असतो?

उत्तर: तो तात्पुरता चुंबक बनवता येतो आणि बंद करता येतो.

प्रश्न 13 : फ्रिजच्या दारात चुंबक का लावला जातो?

उत्तर: दार घट्ट बंद राहण्यासाठी.

प्रश्न 14 : चुंबक खराब कसा होतो?

उत्तर: तोटले, तापवले किंवा आपटल्याने.

प्रश्न 15 : होकायंत्र कशासाठी वापरले जाते?

उत्तर: दिशा शोधण्यासाठी.

लांब प्रश्न

प्रश्न 1 : विद्युतचुंबक कसा तयार करतात?

उत्तर: लोखंडी खिळ्याभोवती तांब्याची तार गुंडाळून, तारेचे टोक बॅटरीला जोडल्यास विद्युतचुंबक तयार होतो.

प्रश्न 2 : चुंबकाचे मुख्य गुणधर्म कोणते आहेत?

उत्तर: चुंबक लोखंडी पदार्थांना आकर्षित करतो, त्याचे दोन ध्रुव असतात आणि तो उत्तर-दक्षिण दिशेत स्थिर राहतो.

प्रश्न 3 : प्रवर्तित चुंबकत्व म्हणजे काय?

उत्तर: जेव्हा चुंबकाजवळ एखादा लोखंडी पदार्थ ठेवला जातो आणि तो चुंबकीय होतो, तेव्हा त्याला प्रवर्तित चुंबकत्व म्हणतात.

प्रश्न 4 : चुंबकाचे कोणते व्यावहारिक उपयोग आहेत?

उत्तर: ते स्पीकर, मोटर, होकायंत्र, क्रेन, फ्रिजचे दार, मॅगलेव्ह ट्रेन आणि इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांत वापरले जातात.

प्रश्न 5 : मॅगलेव्ह ट्रेनमध्ये चुंबकाचा कसा उपयोग केला जातो?

उत्तर: मॅगलेव्ह ट्रेनमध्ये चुंबकाच्या प्रतिकर्षणामुळे ती हवेत तरंगते आणि खूप वेगाने प्रवास करू शकते.

प्रश्न 6 : विद्युतचुंबकाचा उपयोग कोणत्या यंत्रांमध्ये केला जातो?

उत्तर: विद्युतचुंबक क्रेन, इलेक्ट्रिक बेल, मोटर आणि स्पीकरमध्ये वापरला जातो.

प्रश्न 7 : कायमचा चुंबक आणि तात्पुरता चुंबक यात काय फरक आहे?

उत्तर: कायमचा चुंबक नेहमीच चुंबकीय असतो, तर तात्पुरता चुंबक विद्युत प्रवाह दिल्यास कार्य करतो.

प्रश्न 8 : चुंबकाचा शोध कसा लागला?

उत्तर: ग्रीसमधील मेंढपाळ मॅग्नेस याच्या बुटातील लोखंडी खिळे एका दगडाला चिकटले, त्यामुळे मॅग्नेटाइटचा शोध लागला.