सामान्य विज्ञान Important Questions Chapter 13 Class 6 Samanya Vigyan Maharashtra Board Marathi Medium

ध्वनी

लहान प्रश्न

प्रश्न 1 : आवाजाला शास्त्रीय भाषेत काय म्हणतात?

उत्तर: ध्वनी.

प्रश्न 2 : ध्वनी कसा निर्माण होतो?

उत्तर: वस्तूच्या कंपनामुळे ध्वनी निर्माण होतो.

प्रश्न 3 : आपल्या घशातील कोणत्या अवयवामुळे ध्वनी तयार होतो?

उत्तर: स्वरयंत्र.

प्रश्न 4 : ध्वनी किती प्रकारे ऐकू येतो?

उत्तर: मोठा आणि लहान.

प्रश्न 5 : ध्वनी कोणत्या माध्यमातून प्रवास करू शकतो?

उत्तर: वायू, द्रव आणि स्थायू माध्यमातून.

प्रश्न 6 : ध्वनी कशाच्या माध्यमातून सर्वाधिक वेगाने प्रवास करतो?

उत्तर: ठिसूळ (घन) पदार्थातून.

प्रश्न 7 : कंपन थांबल्यास काय होते?

उत्तर: ध्वनी बंद होतो.

प्रश्न 8 : ध्वनी प्रदूषण म्हणजे काय?

उत्तर: कानांना त्रासदायक असणारा आवाज म्हणजे ध्वनी प्रदूषण.

प्रश्न 9 : ध्वनी किती प्रमाणात मोजला जातो?

उत्तर: डेसिबल (dB) मध्ये.

प्रश्न 10 : मोठ्या आवाजामुळे कोणते दुष्परिणाम होतात?

उत्तर: मानसिक थकवा, चिडचिड, बहिरेपणा.

प्रश्न 11: आवाज कसा ऐकू येतो?

उत्तर: ध्वनीलहरी आपल्या कानात प्रवेश करून मेंदूपर्यंत पोहोचतात.

प्रश्न 12 : कोणता ध्वनी स्रोत नाही?

उत्तर: निर्वात (हवा नसलेली जागा).

प्रश्न 13 : मोठ्या आवाजाने कोणते ठिकाण सर्वाधिक प्रभावित होतात?

उत्तर: दवाखाने, शाळा, ऑफिसे.

प्रश्न 14 : गोंगाटामुळे कोणत्या समस्या होतात?

उत्तर: तणाव, ऐकण्यास त्रास, लक्ष केंद्रित न होणे.

प्रश्न 15 : ध्वनी प्रदूषण रोखण्यासाठी कोणते उपाय करता येतील?

उत्तर: अनावश्यक हॉर्न न वाजवणे, टीव्हीचा आवाज कमी ठेवणे.

लांब प्रश्न

प्रश्न 1 : ध्वनी कसा निर्माण होतो?

उत्तर: कोणतीही वस्तू कंपन करते तेव्हा ध्वनी निर्माण होतो, आणि कंपन थांबल्यास ध्वनीही बंद होतो.

प्रश्न 2 : ध्वनी कशाच्या माध्यमातून प्रवास करू शकतो?

उत्तर: ध्वनी वायू, द्रव आणि ठिसूळ माध्यमातून प्रवास करू शकतो, पण निर्वात (हवा नसलेल्या जागेत) प्रवास करू शकत नाही.

प्रश्न 3 : मोठ्या आवाजाचा आपल्या आरोग्यावर काय परिणाम होतो?

उत्तर: मोठा आवाज मानसिक तणाव, चिडचिड, झोपेच्या समस्या आणि बहिरेपणा निर्माण करू शकतो.

प्रश्न 4 : ध्वनी प्रदूषण रोखण्यासाठी कोणते उपाय करावेत?

उत्तर: अनावश्यक हॉर्न टाळणे, टीव्ही व रेडिओचा आवाज कमी ठेवणे आणि कारखाने वस्तीपासून दूर ठेवणे गरजेचे आहे.

प्रश्न 5 : ध्वनी कशामुळे अधिक स्पष्ट ऐकू येतो?

उत्तर: घन माध्यमामध्ये (उदा. लोखंड, लाकूड) ध्वनीचा वेग सर्वाधिक असतो, त्यामुळे तो अधिक स्पष्ट ऐकू येतो.

प्रश्न 6 : कंपन म्हणजे काय?

उत्तर: जेव्हा वस्तू वेगाने पुढे-पाठोपाठ हालते, त्याला कंपन म्हणतात आणि त्याच्यामुळे ध्वनी निर्माण होतो.

प्रश्न 7 : कोणते ध्वनी आपल्याला त्रासदायक वाटतात?

उत्तर: गाड्यांचे हॉर्न, मोठ्या आवाजात संगीत, कारखान्यांचा आवाज आणि सततचा गोंगाट त्रासदायक वाटतो.

प्रश्न 8 : ध्वनी प्रदूषण रोखण्यासाठी काय करता येईल?

उत्तर: कमी आवाजात बोलणे, अनावश्यक आवाज टाळणे, तसेच दवाखाने व शाळांसारख्या ठिकाणी शांतता पाळणे आवश्यक आहे.