सामान्य विज्ञान Important Questions Chapter 11 Class 6 Samanya Vigyan Maharashtra Board Marathi Medium

कार्य आणि ऊर्जा

लहान प्रश्न

1. ऊर्जा म्हणजे काय?

➝ कार्य करण्याची क्षमता म्हणजे ऊर्जा.

2. ऊर्जेचे कोणते प्रकार आहेत?

➝ गतिज ऊर्जा, स्थितिज ऊर्जा, प्रकाश ऊर्जा, उष्णता ऊर्जा, विद्युत ऊर्जा, रासायनिक ऊर्जा.

3. सूर्य आपल्याला कोणती ऊर्जा पुरवतो?

➝ सूर्य आपल्याला प्रकाश आणि उष्णता ऊर्जा पुरवतो.

4. सौर चूल कशा प्रकारच्या ऊर्जेवर काम करते?

➝ सौर चूल सौर (सूर्याच्या) ऊर्जेवर काम करते.

5. पंखा चालू असताना कोणत्या ऊर्जेचे रूपांतरण होते?

➝ विद्युत ऊर्जा गतिज ऊर्जेत रूपांतरित होते.

6. पाण्याचा उपयोग कोणत्या ऊर्जेच्या निर्मितीसाठी होतो?

➝ पाण्याचा उपयोग जलविद्युत ऊर्जा तयार करण्यासाठी होतो.

7. विद्युत ऊर्जा कशासाठी वापरली जाते?

➝ दिवे लावण्यासाठी, पंखे चालवण्यासाठी, उपकरणे चालवण्यासाठी.

8. रासायनिक ऊर्जा कोणत्या वस्तूंमध्ये असते?

➝ अन्न, पेट्रोल, बॅटरी आणि लाकूड यामध्ये रासायनिक ऊर्जा असते.

9. ध्वनी ऊर्जा कशापासून मिळते?

➝ आवाजाच्या कंपाने ध्वनी ऊर्जा निर्माण होते.

10. वारा ऊर्जेचा उपयोग कसा केला जातो?

➝ वाऱ्याचा उपयोग पवनचक्की चालवून वीज निर्मितीसाठी केला जातो.

11. कोळसा जळताना कोणत्या ऊर्जेचे रूपांतरण होते?

➝ रासायनिक ऊर्जा उष्णता आणि प्रकाश ऊर्जेत बदलते.

12. ऊर्जाबचत का करावी?

➝ ऊर्जा मर्यादित आहे, त्यामुळे ती योग्य पद्धतीने वापरणे गरजेचे आहे.

लांब प्रश्न

1. ऊर्जेचे रूपांतर म्हणजे काय?

➝ जेव्हा एक प्रकारची ऊर्जा दुसऱ्या प्रकारच्या ऊर्जेत बदलते, त्याला ऊर्जेचे रूपांतर म्हणतात. उदा. पंखा चालू केल्यावर विद्युत ऊर्जा गतिज ऊर्जेत बदलते.

2. पाणी तापवण्यासाठी कोणती ऊर्जा लागते?

➝ पाणी तापवण्यासाठी उष्णता ऊर्जा लागते. ही गॅस, लाकूड, वीज किंवा सौर ऊर्जेतून मिळू शकते.

3. गतीमुळे मिळणाऱ्या ऊर्जेला काय म्हणतात?

➝ गतीमुळे मिळणाऱ्या ऊर्जेला गतिज ऊर्जा म्हणतात. उदा. धावणारी गाडी, वाहणारे पाणी.

4. सौर ऊर्जेचा कोणकोणत्या गोष्टींसाठी उपयोग केला जातो?

➝ सौर ऊर्जेचा उपयोग सौर चूल, सौर दिवे, सौर पंप, सौर वीज निर्मितीसाठी केला जातो.

5. पवन ऊर्जा म्हणजे काय?

➝ वाऱ्याच्या जोरावर मिळणाऱ्या ऊर्जेला पवन ऊर्जा म्हणतात. पवनचक्कीच्या साहाय्याने ही ऊर्जा वीज निर्मितीसाठी वापरली जाते.

6. ऊर्जा वाचवण्यासाठी आपण काय करू शकतो?

➝ गरज नसताना दिवे बंद करावेत, पाणी आणि इंधन वाया जाऊ नये याची काळजी घ्यावी.

7. विद्युत ऊर्जेचे कोणते उपयोग आहेत?

➝ विद्युत ऊर्जेचा उपयोग दिवे, फ्रीज, पंखे, टीव्ही, मिक्सर आणि इतर उपकरणे चालवण्यासाठी केला जातो.

8. हरित ऊर्जा म्हणजे काय?

➝ पर्यावरणाला हानी न पोहोचवणाऱ्या ऊर्जेस हरित ऊर्जा म्हणतात. उदा. सौर, पवन, जलविद्युत ऊर्जा.