इतिहास Question Answers Chapter 7 जनपदे आणि महाजनपदे Class 6 Itihas Maharashtra Board Marathi Medium

स्वाध्याय

1. खालील प्रश्नांची प्रत्येकी एका वाक्यात उत्तरे लिहा.

1. सत्रपांमध्ये लढाया का सुरू झाल्या?

• सिकंदराच्या मृत्यूनंतर ग्रीक सत्रपांमध्ये सत्तेसाठी लढाया सुरू झाल्या.

2. बौद्ध धर्माच्या प्रसारासाठी अशोकाने श्रीलंकेस कोणास पाठवले?

• त्याने आपला मुलगा महेंद्र आणि मुलगी संघमित्रा यांना पाठवले.

3. मौर्य काळात कोणते व्यवसाय होते?

• शेती, हस्तिदंत कोरीव काम, कापड विणणे, धातुकाम आणि नौकाबांधणी हे व्यवसाय होते.

4. सम्राट अशोकाने उभारलेल्या स्तंभावर कोणत्या प्राण्यांची शिल्पे आहेत?

• सिंह, हत्ती, बैल आणि घोडा यांची शिल्पे कोरलेली आहेत.

2. सांगा पाहू.

1. सत्रप:

• सिकंदरने भारतात नेमलेल्या ग्रीक अधिकाऱ्यांना ‘सत्रप’ म्हणत.

2. सुदर्शन:

• चंद्रगुप्त मौर्याने गुजरातमधील जुनागढ येथे बांधलेले एक धरण.

3. ‘देवानं पियो पियदसी’:

• सम्राट अशोकाने आपल्या शिलालेखांमध्ये स्वतःचा उल्लेख ‘देवानं पियो पियदसी’ असा केला आहे, याचा अर्थ ‘देवांचा प्रिय प्रियदर्शी’.

4. अष्टपद:

• मौर्य काळातील बुद्धिबळासारखा खेळ, जो आजच्या बुद्धिबळाचा पूर्वसुरी होता.

3. आठवा आणि लिहा.

1. चंद्रगुप्त मौर्याच्या साम्राज्याची व्याप्ती:

• अफगाणिस्तान, पंजाब, मगध, सौराष्ट्र आणि संपूर्ण उत्तर भारत या भागांवर चंद्रगुप्त मौर्याचे राज्य होते.

2. सम्राट अशोकाच्या साम्राज्याची व्याप्ती:

• अशोकाचे साम्राज्य नेपाळपासून दक्षिण भारत, तसेच बंगालपासून अफगाणिस्तानपर्यंत पसरले होते.

4. जोड्या जुळवा.

5. तुम्हांला काय वाटते?

1. सिकंदरला अखेर माघार घेणे भाग पडले.

• होय, कारण त्याच्या सैनिकांना मायदेशी परतायचे होते आणि त्यांनी बंड पुकारले.

2. ग्रीक राजांची नाणी वैशिष्ट्यपूर्ण असत.

• होय, कारण नाण्यांच्या एका बाजूला राजाचे चित्र आणि दुसऱ्या बाजूला ग्रीक देवतांचे चित्र असायचे.

3. सम्राट अशोकाने कधीही युद्ध न करण्याचा निर्णय घेतला.

• होय, कलिंग युद्धातील रक्तपात पाहून त्याने अहिंसा आणि बौद्ध धर्म स्वीकारला.

6. तुमच्या शब्दांत वर्णन करा.

1. सम्राट अशोकाची लोकोपयोगी कामे:

• अशोकाने रस्ते, विहिरी, धर्मशाळा बांधल्या.
• मोफत औषधपाणी, सावलीसाठी झाडे लावण्याची योजना राबवली.

2. मौर्यकालीन मनोरंजन आणि खेळाची साधने:

• कुस्ती, रथशर्यती, गायन-नृत्याचे कार्यक्रम होत.
• बुद्धिबळाचा प्रारंभिक प्रकार ‘अष्टपद’ खेळला जात असे.

7. आज युआन श्वांगसारखे परदेशी प्रवासी तुम्हांला भेटले तर तुम्ही काय कराल?

• त्यांना भारताची ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक माहिती देईन.
• प्रसिद्ध ठिकाणांना भेट देण्यास मदत करीन.
• भारतीय परंपरा आणि सण यांची माहिती सांगेन.