स्वाध्याय
1. एका वाक्यात उत्तरे द्या:
1. या संस्कृतीला हडप्पा हे नाव का मिळाले असावे?
➝ हडप्पा येथे पहिल्यांदा उत्खनन झाल्यामुळे तिला हडप्पा संस्कृती असे नाव मिळाले.
2. हडप्पा संस्कृतीतील भांड्यांच्या नक्षीच्या नमुन्यांमध्ये कोणत्या प्रतीकांचा समावेश आहे?
➝ माशांचे खवले, वर्तुळे आणि पिंपळपान यांसारख्या प्रतीकांचा समावेश आहे.
3. हडप्पा संस्कृतीतील व्यापारी कोणते कापड इजिप्तला पुरवत असत?
➝ हडप्पा संस्कृतीतील व्यापारी मलमलीचे कापड इजिप्तला पाठवत असत.
2. प्राचीन स्थळांना भेटी देताना काय कराल?
उत्तर:
- त्या स्थळाविषयी माहिती मिळवेन.
- ऐतिहासिक वास्तू आणि साधनांचे जतन करेन.
- तेथे स्वच्छता राखेन आणि प्रदूषण होणार नाही याची काळजी घेईन.
3. मोहेंजोदडो येथील स्नानगृहाचे चित्र रेखाटन करा.
उत्तर:
- तुम्ही कागदावर महास्नानगृहाचे चित्र काढू शकता.
- त्यात मोठे स्नानकुंड, पायऱ्या आणि गटारे दाखवावीत.
4. हडप्पाकालीन लोकजीवनाची माहिती खालील तक्त्यात लिहा:
घटक | हडप्पा संस्कृतीतील वैशिष्ट्ये |
---|---|
घरे आणि नगररचना | भाजक्या विटांची घरे, रुंद रस्ते, उत्तम सांडपाण्याची व्यवस्था |
शेती आणि अन्न | गहू, सातू, वाटाणा, तीळ, मसूर यांची शेती |
कपडे | गुडघ्यापर्यंतचे वस्त्र आणि उपरणे |
दागिने | सोने, तांबे, रत्ने, शिंपले, कवड्या यांचे दागिने |
व्यापार | भारताबाहेरील देशांशी व्यापार, सागरी आणि खुश्कीचा मार्ग |
मुद्रा आणि भांडी | स्टिएटाइट दगडाच्या मुद्रा, लाल रंगाच्या भांड्यांवर काळ्या रंगाची नक्षी |
5. एका शब्दात उत्तरे द्या: असे प्रश्न तुम्ही स्वत: तयार करा व त्यांची उत्तरे लिहा.
- हडप्पा संस्कृतीच्या मुद्रा तयार करण्यासाठी वापरलेला दगड कोणता?➝ स्टिएटाइट.
- हडप्पा संस्कृतीतील प्रमुख पिके कोणती होती?➝ गहू आणि सातू (बाली).
- हडप्पा संस्कृतीतील प्रमुख व्यापार केंद्र कोणते होते?➝ लोथल.
6. हडप्पा संस्कृतीच्या काळातील इतर जागतिक संस्कृती जगाच्या नकाशावर दाखवा.
उत्तर:
- तुम्ही नकाशावर मेसोपोटेमियन, इजिप्शियन आणि चिनी संस्कृती दाखवू शकता.
- हडप्पा संस्कृती भारतात, तर इतर संस्कृती युरोप आणि आशियात विकसित झाल्या होत्या.
Leave a Reply