लहान प्रश्न
1. हडप्पा संस्कृतीच्या लोकांचा कोणत्या देशांशी व्यापार होता?
- पश्चिमेकडील देशांशी, विशेषतः मेसोपोटामिया (इराण आणि इराक) सोबत.
2. गांधार कला कोणत्या कालखंडात विकसित झाली?
- कुशाण साम्राज्याच्या काळात.
3. गांधार कला कोणत्या प्रकारच्या मूर्तींसाठी प्रसिद्ध होती?
- गौतम बुद्धाच्या ग्रीक शैलीतील मूर्तींसाठी.
4. भारत आणि रोम यांच्यातील व्यापार कोणत्या शतकात भरभराटीला आला?
- इसवी सनाच्या पहिल्या-दुसऱ्या शतकात.
5. रोमन बनावटीच्या वस्तू भारतातील कोणत्या ठिकाणी सापडल्या?
- कोल्हापूर (महाराष्ट्र) आणि अरिकामेडू (तमिळनाडू).
6. बौद्ध धर्माचा प्रसार अफगाणिस्तानात कोणी केला?
- भारतीय भिक्खूंनी.
7. श्रीलंकेत बौद्ध धर्माचा प्रसार करण्यासाठी अशोकाने कोणाला पाठवले?
- त्याचा मुलगा महेंद्र आणि मुलगी संघमित्रा.
8. रेशीम मार्ग कोणत्या देशांना जोडत होता?
- भारत, चीन आणि पश्चिमेकडील देश.
9. रेशीम मार्ग कोणत्या वस्तूंसाठी प्रसिद्ध होता?
- रेशीम, मसाले आणि मौल्यवान वस्तूंसाठी.
10. बौद्ध धर्माचा प्रसार कोणत्या आशियाई देशांत झाला?
- श्रीलंका, चीन, जपान, कोरिया, म्यानमार, थायलंड आणि इंडोनेशिया.
11. महावंस आणि दीपवंस हे कोणत्या भाषेत लिहिले गेले?
- पाली भाषेत.
12. चिनी सम्राट मिंगच्या आमंत्रणावरून कोणते भारतीय भिक्खू चीनला गेले?
- धर्मरक्षक आणि कश्यपमातंग.
लांब प्रश्न
1. भारत आणि रोम यांच्यातील व्यापार कसा सुरू झाला?
- दक्षिण भारतातील बंदरांमधून मसाले, मोती आणि रेशीम रोमला निर्यात केले जात, आणि रोमन वस्त्रे व नाणी भारतात येत.
2. गांधार कला भारतीय आणि ग्रीक कलेच्या मिश्रणातून कशी विकसित झाली?
- ग्रीक प्रभावामुळे बुद्ध मूर्तींना ग्रीक देवतांसारखा आकार मिळाला, आणि ही कला प्रामुख्याने गांधार (अफगाणिस्तान) भागात विकसित झाली.
3. श्रीलंकेत बौद्ध धर्माचा प्रसार कसा झाला?
- सम्राट अशोकाने महेंद्र आणि संघमित्रा यांना पाठवले, त्यांनी बोधिवृक्षाची शाखा नेऊन अनुराधापूर येथे रोवली.
4. रेशीम मार्गाचा उपयोग कसा होत असे?
- भारतातून रेशीम आणि मसाले पश्चिमेकडे निर्यात होत, आणि चीनचे रेशीम व अन्य वस्तू भारत आणि इतर देशांत पोहोचत.
5. भारतीय तत्त्वज्ञान आणि गणित युरोपमध्ये कसे पोहोचले?
- अरब व्यापार्यांनी भारतीय तत्त्वज्ञान आणि ‘शून्य’ संकल्पना युरोपमध्ये पोहोचवली.
6. बौद्ध धर्माचा आग्नेय आशियातील देशांवर काय प्रभाव पडला?
- म्यानमार, थायलंड, कंबोडिया आणि इंडोनेशियात बौद्ध धर्म लोकप्रिय झाला आणि भारतातील मंदिरशैली तिथे विकसित झाली.
Leave a Reply