लहान प्रश्न
1. प्राचीन भारतात कोणत्या भाषा प्रचलित होत्या?
- संस्कृत, पाली, अर्धमागधी आणि तमिळ.
2. संघम साहित्य कोणत्या भाषेत लिहिले गेले?
- तमिळ भाषेत.
3. संघम साहित्याचा अर्थ काय?
- विद्वान साहित्यिकांच्या सभा.
4. रामायण व महाभारत ही कोणत्या प्रकारची साहित्यकृती आहेत?
- आर्ष महाकाव्ये.
5. भगवद्गीता कोणत्या महाकाव्याचा भाग आहे?
- महाभारत.
6. भारतीय वैद्यकशास्त्राला काय म्हणतात?
- आयुर्वेद.
7. चरकसंहिता आणि सुश्रुतसंहिता कोणत्या विषयावर आहेत?
- वैद्यकशास्त्र (आयुर्वेद).
8. भारतातील प्राचीन विद्यापीठे कोणती होती?
- तक्षशिला, नालंदा, विक्रमशीला, वलभी, वाराणसी आणि कांची.
9. प्राचीन भारतात शिक्षण कशा प्रकारे दिले जात होते?
- गुरु-शिष्य परंपरेतून आश्रम आणि विद्यापीठांमध्ये दिले जात होते.
10. गुप्तकाळात कोणत्या स्थापत्यकलेचा विकास झाला?
- मंदिरे, स्तूपे आणि कोरीव शिल्पकला.
11. भारतीय गणितात कोणत्या संख्येचा शोध लागला?
- शून्य (०).
12. पंचतंत्र ग्रंथाचे लेखक कोण होते?
- विष्णुशर्मा.
13. सांची स्तूप कोणत्या सम्राटाने बांधला?
- सम्राट अशोक.
14. कणादाने कोणत्या विषयावर ग्रंथ लिहिला?
- अणूशास्त्र (वैशेषिक दर्शन).
15. नाट्यशास्त्र ग्रंथाचे लेखक कोण होते?
- भरतमुनी.
लांब प्रश्न
1. संघम साहित्यामुळे दक्षिण भारताची कोणती माहिती मिळते?
- राजकीय, सामाजिक आणि आर्थिक जीवनाविषयी माहिती मिळते, तसेच चेर, पांड्य, चोळ राजांच्या कारकीर्दीचे वर्णन आहे.
2. भगवद्गीतेचा मुख्य संदेश काय आहे?
- कर्तव्य निष्ठेने पार पाडा आणि फळाची अपेक्षा करू नका, तसेच भक्ती, ज्ञान आणि कर्मयोग या मार्गांचा स्वीकार करा.
3. आयुर्वेदाचा मुख्य उद्देश काय आहे?
- आरोग्य सुधारणा, रोगनिवारण आणि औषधोपचार यांची माहिती देणे, तसेच निरोगी जीवनशैलीसाठी उपाय सांगणे.
4. प्राचीन भारतातील शिक्षण व्यवस्था कशी होती?
- गुरु-शिष्य परंपरेनुसार शिक्षण दिले जात होते, तसेच तक्षशिला आणि नालंदा यांसारखी विद्यापीठे ज्ञान प्रसारासाठी प्रसिद्ध होती.
5. भारतीय गणितशास्त्रात कोणते मोठे शोध लागले?
- शून्याचा शोध आणि दशमान पद्धतीचा शोध भारतीय गणितज्ञांनी लावला, तसेच आर्यभट्ट आणि ब्रह्मगुप्त यांनी महत्त्वाचे शोध लावले.
6. गुप्तकालीन स्थापत्यकलेचे वैशिष्ट्य काय होते?
- सुंदर मंदिरे, शिल्पकला आणि लोखंडी स्तंभांची निर्मिती गुप्तकाळात झाली, तसेच अजिंठा-एलोरा लेण्यांची चित्रकला प्रसिद्ध आहे.
Leave a Reply