लहान प्रश्न
1. नकाशा म्हणजे काय?
→ पृथ्वीवरील विविध स्थाने व माहिती दर्शवणारा चित्रात्मक नकाशा.
2. ताजमहाल कुठे आहे?
→ ताजमहाल भारताच्या उत्तर प्रदेश राज्यातील आग्रा शहरात आहे.
3. अक्षांश म्हणजे काय?
→ विषुववृत्ताच्या उत्तरेस किंवा दक्षिणेस मोजले जाणारे कोनीय अंतर.
4. रेखांश म्हणजे काय?
→ मूळ रेखावृत्ताच्या पूर्व किंवा पश्चिम बाजूस मोजले जाणारे कोनीय अंतर.
5. विषुववृत्ताचे स्थान किती आहे?
→ 0° अक्षांश (Latitude).
6. मूळ रेखावृत्ताचे स्थान किती आहे?
→ 0° रेखांश (Longitude).
7. एकूण किती अक्षवृत्ते असतात?
→ एकूण 181 अक्षवृत्ते असतात.
8. एकूण किती रेखावृत्ते असतात?
→ एकूण 360 रेखावृत्ते असतात.
9. विषुववृत्त पृथ्वीला कोणत्या दोन भागांत विभागते?
→ उत्तर गोलार्ध आणि दक्षिण गोलार्ध.
10. मूळ रेखावृत्त पृथ्वीला कोणत्या दोन भागांत विभागते?
→ पूर्व गोलार्ध आणि पश्चिम गोलार्ध.
11. वृत्तजाळी म्हणजे काय?
→ अक्षांश आणि रेखांश यांच्या जाळीमुळे पृथ्वीवरील स्थान अचूक शोधता येते.
12. GPS म्हणजे काय?
→ GPS (Global Positioning System) हे पृथ्वीवरील स्थाने शोधण्यासाठी वापरले जाते.
लांब प्रश्न
1. अक्षांश आणि रेखांश यात काय फरक आहे?
→ अक्षांश आडव्या रेषा असतात आणि त्या विषुववृत्ताच्या समांतर असतात, तर रेखांश उभ्या रेषा असतात आणि त्या उत्तर ते दक्षिण ध्रुवांना जोडतात.
2. विषुववृत्ताचे महत्त्व काय आहे?
→ विषुववृत्त पृथ्वीला दोन समान भागांत (उत्तर व दक्षिण गोलार्धात) विभाजित करते आणि हे सर्वांत मोठे अक्षवृत्त आहे, ज्याचे मूल्य 0° असते.
3. मूळ रेखावृत्ताचे महत्त्व काय आहे?
→ मूळ रेखावृत्त पृथ्वीला पूर्व व पश्चिम गोलार्धात विभागते आणि 0° रेखांश मानले जाते, त्यामुळे ठिकाणांचे अचूक स्थान शोधता येते.
4. वृत्तजाळीचा उपयोग काय आहे?
→ वृत्तजाळीमुळे पृथ्वीवरील कोणतेही स्थान अचूक शोधता येते आणि GPS, Google Maps आणि हवामान अंदाजासाठी याचा उपयोग होतो.
5. GPS म्हणजे काय आणि त्याचा उपयोग काय?
→ GPS (Global Positioning System) हे उपग्रहांवर आधारित स्थान शोधण्याचे तंत्रज्ञान आहे, ज्याचा उपयोग प्रवास, नकाशे आणि सुरक्षितता यासाठी केला जातो.
6. पृथ्वीवरील स्थान निश्चित करण्यासाठी कोणती दोन गोष्टी महत्त्वाच्या आहेत?
→ पृथ्वीवरील कोणतेही स्थान अक्षांश आणि रेखांश यांचा उपयोग करून शोधता येते, कारण यामुळे ठिकाणाची अचूक दिशा आणि स्थान समजते.
Leave a Reply