बालभारती Summary Class 6 Chapter 13 Balbharati Maharashtra Board Marathi Medium

आपली सुरक्षा, आपले उपाय!

हा धडा आग, वीज आणि अपघातांपासून स्वतःचे संरक्षण कसे करावे याची माहिती देतो. कथा दीपाच्या अनुभवावर आधारित आहे. एके दिवशी दीपा घाबरत धावतपळत घरी येते आणि आईला सांगते की शेजारील एका घरात गॅसच्या टाकीचा स्फोट झाला आहे. संपूर्ण घराला आग लागली होती आणि लोक त्या आगीवर नियंत्रण मिळवण्यासाठी पाणी आणि माती टाकत होते. एक काका त्या काकूंना गाडीतून दवाखान्यात घेऊन गेले. हे पाहून दीपा खूप घाबरते आणि तिला प्रश्न पडतो की त्या काकू बऱ्या होतील का? आई तिला समजावते की आजकाल वैद्यकीय क्षेत्र खूप प्रगत झाले आहे, त्यामुळे त्या नक्कीच बऱ्या होतील.

या घटनेतून आपल्याला आग आणि अपघात टाळण्यासाठी आवश्यक असलेल्या सुरक्षाविषयक नियमांचे पालन करण्याचे महत्त्व समजते. आग लागण्याची अनेक कारणे असतात. जसे की गॅस गळती, विजेचा शॉर्टसर्किट, जळणाऱ्या वस्तूंचा निष्काळजीपणा, घरातील वायरींचे खराब होणे आणि लहान मुलांची हलगर्जीपणा. स्वयंपाक करताना जळाऊ वस्तू गॅसजवळ ठेवू नयेत. गॅस चालू आहे का, याची खात्री करावी आणि वास आल्यास दिवे लावू नयेत किंवा मॅचस्टिक पेटवू नये. विजेच्या उपकरणांचा वापर करून झाल्यावर ती त्वरित बंद करावीत. घरातील वायरी जर खराब झाल्या असतील तर त्या त्वरित बदलाव्यात, कारण वीजप्रवाहामुळे आग लागण्याची शक्यता असते.

जर आग लागलीच, तर आपल्याला योग्य उपायांची माहिती असणे खूप महत्त्वाचे आहे. आग विझवण्यासाठी वाळू किंवा पाणी टाकता येते, पण वीजमुळे किंवा तेलामुळे लागलेली आग पाण्याने विझवू नये. जर कोणी जळाले असेल, तर त्या जागेवर तात्काळ थंड पाणी टाकावे किंवा बर्फ लावावा. जर घरात खूप धूर झाला असेल, तर सरळ उभे न राहता जमिनीवर रांगत बाहेर पडावे, कारण धूर वर जमा होतो आणि तो श्वासात गेल्यास जीव धोक्यात येऊ शकतो. अग्निशमन सेवेला (फायर ब्रिगेड) कधीही 101 या क्रमांकावर फोन करावा आणि त्वरित मदत मागावी.

अग्निशमन दलाचे काम खूप महत्त्वाचे आहे. आग, घर कोसळणे, मोठा अपघात, झाड पडणे यासारख्या आपत्कालीन परिस्थितींमध्ये हे दल तात्काळ मदतीला येते. त्यांचे कर्मचारी मोठ्या नळकांड्यांनी आग विझवतात आणि लोकांना सुरक्षित स्थळी हलवतात. त्यामुळे आपण त्यांना सहकार्य केले पाहिजे आणि त्यांचे काम अडथळा न आणता त्यांच्या सूचनांचे पालन केले पाहिजे.

या धड्यातून सावधगिरी कशी बाळगावी, अपघात कसे टाळावेत आणि आग किंवा इतर संकटाच्या वेळी कशा प्रकारे सुरक्षित राहावे याचे ज्ञान मिळते. घाबरण्यापेक्षा योग्य खबरदारी घेतली आणि उपाय केले, तर मोठे संकट टाळता येते. स्वतःसह इतरांची सुरक्षा राखण्यासाठी आपण जबाबदारीने वागले पाहिजे. अग्निशमन दल, वैद्यकीय मदत आणि सुरक्षिततेचे नियम पाळले, तर आपले जीवन सुरक्षित राहील. म्हणूनच “सावधगिरी हाच सर्वोत्तम उपाय आहे!”