वारली चित्रकला
स्वाध्याय
प्रश्न 1: दोन-तीन वाक्यात उत्तरे लिहा.
(अ) महाराष्ट्रातील आदिवासी कलांचा समृद्ध वारसा कशाकशातून दिसून येतो?
➤ महाराष्ट्रात आदिवासी कलेचा समृद्ध वारसा आहे. यात वारली चित्रे, लाकडी कोरीव काम, मुखवटे, मृण्मूर्ती, धातुकाम, पाषाणमूर्ती, वाद्ये आणि शिकारीची साधने यांचा समावेश होतो.
(आ) आदिवासी लोक चित्रे काढताना कोणकोणत्या साहित्याचा वापर करतात?
➤ आदिवासी लोक चित्रांसाठी तांदळाचे पीठ, गेरू, काजळी, हळद, कुंकू, रंगीत फुले आणि झाडांचा चीक यांचा वापर करतात.
(इ) वारली चित्रकार झाडे कशी रंगवतात?
➤ वारली चित्रकार झाडे नेहमी मुळांपासून वर शेंड्यापर्यंत रंगवतात. यामुळे झाडाची वाढ आणि सकारात्मक ऊर्जा दर्शवली जाते.
(ई) वारली चित्रकाराने पानाच्या आणि चंद्राच्या आकारातून काय घेतले?
➤ वारली चित्रकाराने पानाच्या आकारातून त्रिकोण आणि अंडाकृती, तसेच चंद्राच्या वर्तुळाकारतेतून गोल आकार घेतला.
(उ) वारली चित्रकला समजून घेण्यासाठी काय करावे लागते?
➤ वारली चित्रकला समजून घेण्यासाठी वारली लोकांच्या वस्त्यांमध्ये जाऊन त्यांच्याशी संवाद साधावा लागतो आणि त्यांच्या कलात्मक आविष्काराचा अभ्यास करावा लागतो.
प्रश्न 2: थोडक्यात उत्तरे लिहा.
(अ) वारली चित्रकलेत कोणकोणत्या विषयांना धरून भित्तिचित्रे रेखाटलेली आहेत?
➤ धार्मिक विधी, लग्नविधी, दैनंदिन जीवन, लोकजीवन, प्राणी-पक्षी, झाडे-वेली, नद्या-नाले, डोंगर-पहाड, शेती, जत्रा इत्यादी विषयांवर वारली चित्रकलेत भित्तिचित्रे काढली जातात.
(आ) वारली चित्रकार त्यांच्या चित्रकलेतून जीवनाबद्दलचा सकारात्मक दृष्टिकोन कसा मांडतात?
➤ वारली चित्रकार झाडे मुळांपासून वर काढतात, यामुळे वाढ, प्रगती आणि सकारात्मकता दर्शवली जाते. तसेच, त्यांच्या चित्रांमध्ये लोकसहभाग आणि जीवनाच्या गतीशीलतेचे दर्शन होते.
प्रश्न 3: शाळेच्या संकल्पना भिंतींवर चित्रे काढायची आहेत. त्यासाठी तुम्ही कोणकोणते विषय सुचवाल?
➤ पर्यावरण संरक्षण, सजीव सृष्टी, स्वच्छता अभियान, सण-उत्सव, शालेय जीवन, राष्ट्रपुरुष, ऐतिहासिक वारसा, वाचन संस्कृती यांसारखे विषय भिंतींवर चित्रांद्वारे दर्शवता येतील.
प्रश्न 4: वारली कला आता वारली समाजाच्या बाहेर पडली आहे असे का म्हटले जाते?
➤ पूर्वी ही कला फक्त आदिवासी समाजापुरती मर्यादित होती, पण आता ती टी-शर्ट, साड्या, बेडशीट, पिशव्या, भेटकार्डे, घरांच्या भिंती आणि सजावटीच्या वस्तूंवर दिसून येते. त्यामुळे वारली कला आंतरराष्ट्रीय स्तरावरही प्रसिद्ध झाली आहे.
Leave a Reply