बालभारती Question Answers Class 6 Chapter 8 Balbharati Maharashtra Board Marathi Medium

माय

स्वाध्याय

प्रश्न १: चार-पाच वाक्यांत उत्तरे लिहा.

1. कवितेतील कष्टकरी आईची अवस्था कशी आहे?

• कवीची आई खूप गरीब आहे, पण ती आपल्या मुलाच्या शिक्षणासाठी कष्ट करते.
• तिच्या पायात चप्पल नाही, ती अनवाणी चालते आणि काट्यांचीही तमा बाळगत नाही.
• ती खूप कष्टाळू आणि त्यागी आहे, तिच्यासाठी स्वतःपेक्षा मुलाचे भवितव्य महत्त्वाचे आहे.

2. कवी सुट्टीत घरी आल्यावर आई त्याच्यासाठी काय करत असे?

• ती उसनवारी करून त्याच्यासाठी खाऊ आणायची आणि त्याला प्रेमाने भरपेट जेवायला द्यायची.

3. कवीच्या आईचे डोळे का भरून येतात?

• बाप रोज तिला शिकणे थांबवून मुलाला कामाला लावण्यास सांगत असतो, पण आईला मुलगा मोठा अधिकारी व्हावा असे वाटते, म्हणून ती दुःखी होते.

4. आईच्या पोटी पुन्हा जन्म घ्यावा, असे कवीला का वाटते?

• आईने त्याच्यासाठी खूप कष्ट घेतले, प्रेम दिले, त्याग केला, त्यामुळे कवीला पुन्हा तिचाच मुलगा व्हावे असे वाटते.

5. आईसाठी कवीला काय करावेसे वाटते?

• कवीला आपल्या आईसाठी सुखद जीवन द्यावेसे वाटते, तिला आनंदी ठेवायचे आहे.

प्रश्न २: कोण, कोणास व का म्हणाले?

1. “करू नको घाई म्हणे पोटभर खाय.”

• आई मुलाला म्हणते, कारण तिला त्याला भरपेट जेवू द्यायचे असते.

2. “बस झालं शिक्शन याचं, घेऊ दे हाती रूमनं.”

• बाप आईला म्हणतो, कारण तो शिकून मोठे होण्यापेक्षा मुलाने काम करावे असे म्हणतो.

3. “या डोयानं पाहीन रे मी दुधावरची साय.”

• आई मुलाला म्हणते, कारण तिला तो मोठा अधिकारी झालेला पाहायचा आहे.

4. “अन् ठेवावे माय घट्ट धरून तुहे पाय.”

• कवी स्वतः म्हणतो, कारण त्याला आईचे प्रेम व त्याग लक्षात येतो आणि तिच्या पाया पडावेसे वाटते.

प्रश्न ३: कविता वाचताना तुम्हांला कोणकोणते प्रसंग अस्वस्थ करतात?

• कवीची आई नंगेपाय फिरते आणि खूप कष्ट करते, हे वाचून मन हेलावते.
• बाप शिक्षणाच्या विरोधात बोलतो आणि मुलाला कामाला लावण्यास सांगतो, हे वाचून राग येतो.
• आईच्या डोळ्यात पाणी येते, कारण तिला मुलाचे शिक्षण थांबवायचे नाही, हे वाचून दुःख होते.

प्रश्न ४: कवितेचे स्वतःच्या शब्दांत रूपांतर करून कथा लिहा.

(यासाठी स्वतंत्र कथा तयार करावी लागेल. तुम्हाला हवी असल्यास मी तयार करू शकतो.)

प्रश्न ५: ‘माझी आई’ या विषयावर दहा ते पंधरा ओळी लिहा.

• माझी आई ही माझ्यासाठी देवासारखी आहे.
• ती माझ्यावर मनापासून प्रेम करते आणि माझी काळजी घेते.
• सकाळपासून रात्रीपर्यंत ती आमच्या कुटुंबासाठी मेहनत करते.
• मी आजारी पडलो, की ती मला औषध देते आणि माझे लाड करते.
• मला शिक्षणात चांगले यश मिळावे म्हणून ती नेहमी प्रोत्साहन देते.
• तिचे प्रत्येक शब्द आणि सल्ला माझ्यासाठी मौल्यवान असतो.
• तिने माझ्यासाठी खूप त्याग केला आहे, म्हणून मी तिचे ऐकतो.
• मी मोठा झाल्यावर तिची काळजी घेईन आणि तिला आनंद देईन.

प्रश्न ६: उच्चार समान पण अर्थ वेगळे असलेले शब्द शोधा.

खेळूया शब्दांशी:

(अ) समानार्थी शब्द लिहा.

(आ) विरुद्धार्थी शब्द लिहा.

(इ) गळा आणि कान यावर आधारित वाक्प्रचार:

1. गळ्याची आण घालणे – एखादी गोष्ट करण्याचे ठाम वचन देणे.
2. गळ्यात पडणे – जबाबदारी येणे.
3. कान भरवणे – कोणाच्या मनात चुकीच्या गोष्टी सांगणे.
4. कानावर पडणे – कोणती गोष्ट ऐकू येणे.

व्याकरण सराव:

(अ) खालील वाक्यांतील सर्वनामांना अधोरेखित करा.

1. राधा म्हणाली, ‘प्रशांत, तूकिती छान गाणे गातोस.’
2. ती माझी बहीण आहे.
3. कोणी कोणाशी भांडू नये.
4. ज्याला बाहेर फिरायला जायचे आहे, त्याला मी घेऊन जाईन.
5. मला कोणी काही विचारू नये.

सर्वनाम: तु, ती, कोणी, ज्याला, त्याला, मला

(आ) गाळलेल्या जागी योग्य सर्वनाम लिहा.

1. ह्या वह्या मुलांना द्या.
2. त्याला काय आवडते?
3. कोणी आकाशकंदील बनवले?
4. मी स्वतः स्वयंपाकघर स्वच्छ केले.
5. त्याने कोणाला काही सांगितले नाही.

(इ) दिलेल्या सर्वनामांचा उपयोग करून वाक्ये लिहा.

1. कोण – येथे कोण आला आहे?
2. हे – हे माझे आवडते पुस्तक आहे.
3. ती – ती माझी सखी आहे.
4. काय – तुला काय हवे आहे?
5. कोणाचा – हा पेन्सिल कोणाचा आहे?
6. ही – ही माझी वहिणी आहे.