पण थोडा उशीर झाला…
स्वाध्याय
प्रश्न १: दोन-तीन वाक्यांत उत्तरे लिहा.
1. लेखकाला सैनिकाच्या आयुष्यातील प्रचंड अवघड काम कोणते व का वाटते?
- हिमालयातील अतिशय थंड हवामान, सतत तणावपूर्ण परिस्थिती आणि दुर्गम भागात सेवा बजावणे हे सैनिकासाठी खूप कठीण काम आहे.
2. पोस्टमन आल्यावर बटालियनमध्ये झुंबड का उडत असे?
- सैनिकांना आपल्या कुटुंबियांची पत्रे मिळावी म्हणून ते आतुर असायचे, म्हणूनच पोस्टमन आल्यावर सर्वजण त्याच्या भोवती गोळा व्हायचे.
3. गावाकडचा सांगावा ऐकून लेखकाची अवस्था कशी झाली?
- आई आजारी असल्याचे कळल्यावर लेखकाचे मन दुःखी झाले, तो अस्वस्थ झाला आणि सुट्टी घेऊन त्वरित घरी जाण्याचा निर्णय घेतला.
प्रश्न २: “का” ते लिहा.
1. कारगीलमधील उन्हाळा लेखकाला सुखावह आणि आल्हाददायी वाटतो.
- उन्हाळ्यात बर्फ वितळल्यामुळे हिरवेगार गालिचे पसरतात आणि निसर्ग मनमोहक वाटतो, म्हणून लेखकाला हा ऋतू आनंददायी वाटतो.
2. लेखकाने आपल्या पत्नीच्या पत्राला “बोलके पत्र” म्हटले आहे.
- पत्रात शब्द नव्हते, पण सुकलेल्या अश्रूंमुळे तिची भावना व्यक्त झाली होती, म्हणून लेखकाला ते बोलके वाटले.
3. गावाकडे जाताना रस्ता कटता कटत नव्हता असे लेखकाला वाटते.
- आई आजारी असल्यामुळे लेखकाला तिची भेट घ्यायची घाई झाली होती, त्यामुळे प्रवास लांब वाटत होता.
4. “पण थोडा उशीर झाला…” असे लेखकाने म्हटले आहे.
- लेखक आईला भेटण्यासाठी घाईने घरी गेला, पण तिथे पोहोचण्याआधीच तिचे निधन झाले होते, म्हणून त्याला हे वाक्य म्हणावे लागले.
प्रश्न ३: पोस्टातील पत्राचा प्रवास कसा होतो ते माहीत करून घ्या.
- पत्र पोस्टबॉक्समध्ये टाकल्यानंतर ते पोस्ट ऑफिसमध्ये जाते, तिथून ते गंतव्य ठिकाणी पाठवले जाते आणि शेवटी पोस्टमन ते प्राप्तकर्त्याला देतो.
प्रश्न ४: वसुंधरेचे व सैनिकाच्या मनाचे वर्णन करणारी तुम्हांला आवडलेली वाक्ये पाठातून शोधून लिहा.
वसुंधरेचे वर्णन:
- “जमीन अशी दिसतच नाही; जणू वसुधेने हिरवागार शालू परिधान केला आहे.”
सैनिकाच्या मनाचे वर्णन:
- “भारतमातेसाठी लढताना बलिदान द्यावं लागलं, तर माझ्या अंगावर तिरंगा मानाने ठेवला जाईल.”
प्रश्न ५: तुम्हांला एका सैनिकाची मुलाखत घ्यायची आहे, त्यासाठी प्रश्न तयार करा.
- तुम्ही सैन्यात भरती होण्याचा निर्णय कसा घेतला?
- तुमच्या सैन्य प्रशिक्षणात कोणती मोठी आव्हाने आली?
- कारगीलसारख्या थंड प्रदेशात राहण्यासाठी कोणती विशेष तयारी करावी लागते?
- तुमच्या कुटुंबाला तुमच्या सेवेमुळे कोणते अनुभव आले?
- देशसेवेतील एखादा अविस्मरणीय प्रसंग सांगा.
प्रश्न ६: सैनिक जसे देशाचे रक्षण करतात, तसे तुम्हांला आपल्या देशासाठी काय करावेसे वाटते?
- सैनिक देशाचे संरक्षण करतात, तसेच आपणही देशासाठी चांगले नागरिक बनावे, स्वच्छता ठेवावी, इतरांना मदत करावी आणि देशाच्या विकासासाठी शिक्षण व कष्ट घ्यावेत.
प्रश्न ७: कारगील या ठिकाणचे विशेष वर्णन करणारे पाठात आलेले शब्द आकृतीत लिहा.
कारगीलचे वर्णन करणारे शब्द:
- थंड हवामान, उंच पर्वत, हिमाच्छादित प्रदेश, खडतर वातावरण, तणावपूर्ण सीमा, दुर्गम भाग.
खेळूया शब्दांशी
1. “मन” शब्द असलेले पाठातील वाक्प्रचार लिहा.
- “माझं मन ढसढसा रडत होतं.”
- “माझं मन आतुरलं होतं.”
2. “पाव्हणेरावळे” यासारखे तुम्हांला माहीत असलेले जोडशब्द लिहा व त्यांचा वाक्यात उपयोग करा.
जोडशब्द:
- भाऊबंद, राजा-राणी, आईबाबा, खेळतं-नाचतं.
वाक्य:
- माझ्या आईबाबांना प्रवास करायला खूप आवडते.
ओळखा पाहू!
- हात आहेत; पण हालवत नाही. → घड्याळ
- पाय आहेत; पण चालत नाही. → टेबल
- दात आहेत; पण चावत नाही. → कंगवा
- नाक आहे; पण श्‍वास घेत नाही. → चप्पल
- केस आहेत; पण कधी विंचरत नाही. → मक्याचे कणीस
Leave a Reply