बालभारती Question Answers Class 6 Chapter 22 Balbharati Maharashtra Board Marathi Medium

वडिलांस पत्र

प्र. 1: चार-पाच वाक्यांत उत्तरे लिहा.

(अ) राजगडाला ‘गडांचा राजा आणि राजांचा गड’ असे का म्हणतात?

➤ राजगड हा प्रचंड मोठा, भक्कम आणि भौगोलिकदृष्ट्या मजबूत किल्ला आहे.
➤ छत्रपती शिवाजी महाराजांनी त्याला आपली राजधानी बनवली होती.
➤ त्यामुळेच हा गड “गडांचा राजा आणि राजांचा गड” म्हणून ओळखला जातो.

(आ) शिक्षकांनी मुलांना राजगडाबाबत कोणती माहिती दिली?

➤ राजगड छत्रपती शिवाजी महाराजांनी 1646 साली ताब्यात घेतला होता.
➤ हा किल्ला उंच आणि मजबूत असून, त्याचा घेर 12 कोस आहे.
➤ यावर महाराजांनी अनेक वास्तू बांधल्या आणि तो राजधानी म्हणून विकसित केला.

(इ) राजगडाचे भौगोलिक स्थान आगळेवेगळे आहे असे का म्हटले असावे?

➤ राजगड उत्तुंग डोंगरावर असल्यामुळे त्याचा उपयोग संरक्षणासाठी होतो.
➤ त्याच्या उत्तरेला गुंजवणी नदी, दक्षिणेला वेळखंड नदी व भाटघर धरण आहे.
➤ पूर्वेला पुणे-सातारा रस्ता आणि पश्चिमेला सह्याद्रीचा घाटमाथा आहे.

(ई) मार्गदर्शकाने मुलांना राजगडाविषयी कोणती माहिती पुरवली?

➤ राजगड सर्व किल्ल्यांपेक्षा उंच आहे आणि त्याचा विस्तार मोठा आहे.
➤ छत्रपती शिवाजी महाराजांनी येथे मोठी राजधानी उभारली होती.
➤ या किल्ल्यावर पद्मावती, सुवेळा आणि संजीवनी अशा तीन माचा आहेत.

(उ) समीरला किल्ल्याचा आकार उपड्या ठेवलेल्या सिलिंग फॅनसारखा का जाणवला?

➤ राजगडाचा मध्यभाग बालेकिल्ल्यासारखा उंच आहे.
➤ त्याच्या आजूबाजूच्या तीन माचा फॅनच्या पात्यांसारख्या दिसतात.

(ऊ) राजगडाने कोणकोणत्या ऐतिहासिक घटना पाहिल्या आहेत?

➤ शिवाजी महाराजांच्या हिंदवी स्वराज्य स्थापनेचे कार्य राजगडावरून घडले.
➤ अफझलखानाशी लढण्याचा बेत इथे ठरला.
➤ महाराज आग्र्याहून सुटून बैराग्याच्या वेषात इथे परत आले.

प्र. 2: समीर असे का म्हणाला असावा?

(अ) महाराष्ट्र किल्ल्यांचे राज्य आहे.

➤ कारण महाराष्ट्रात अनेक प्रसिद्ध किल्ले आहेत आणि त्याचा इतिहास समृद्ध आहे.

(आ) किल्ल्याहून मला परतावंसं वाटत नव्हतं.

➤ कारण राजगडचे निसर्ग सौंदर्य आणि भव्यता पाहून समीर प्रभावित झाला.

(इ) मला एक फलक खूप आवडला.

➤ कारण त्यावर छत्रपती शिवाजी महाराजांचे शौर्य आणि इतिहास लिहिला होता.

(ई) आपल्या सर्वांसाठी अभिमानाची गोष्ट अशी, की भारतातील एका किल्ल्याचा त्यात समावेश आहे.

➤ कारण स्वित्झर्लंडमधील म्युझियममध्ये जगातील चौदा किल्ल्यांच्या प्रतिकृती ठेवल्या आहेत आणि त्यात राजगड आहे.

(उ) आपण प्रत्येक मोठ्या सुट्टीत एक किल्ला बघण्याचे ठरवूया का?

➤ कारण किल्ल्यांचा इतिहास समजून घेणे रोमांचक आणि शिक्षणात्मक आहे.

(ऊ) आईच्या हातच्या जेवणाची खूप आठवण येते.

➤ कारण वसतिगृहातले जेवण चांगले असले तरीही आईच्या हातच्या जेवणाची सर कशालाच नाही.

प्र. 3: बसस्थानकावर प्रवाशांसाठी दिल्या जाणाऱ्या सूचना पाच वाक्यांत लिहा.

✔ १) कृपया रांगेत उभे राहा आणि शिस्त पाळा.
✔ २) आपल्या तिकिटांची काळजी घ्या आणि प्रवास सुरक्षित ठेवा.
✔ ३) आपल्या सामानावर लक्ष ठेवा, स्टेशनवर कोणतीही वस्तू विसरू नका.
✔ ४) लहान मुलांसोबत काळजीपूर्वक वागा आणि त्यांच्यावर लक्ष ठेवा.
✔ ५) सार्वजनिक ठिकाणी स्वच्छता ठेवा आणि कचरा टाकू नका.

प्र. 4: खालील निर्जीव वस्तूंचे सजीवासारखे वर्णन लिहा.

(अ) घड्याळ

✔ “घड्याळ बोलत नसले तरी त्याच्या टिक-टिक आवाजाने वेळेची जाणीव होते.”

(आ) तलवार

✔ “शिवकालीन तलवारींनी अनेक युद्धे पाहिली आणि विजयाचे गर्वाने चमकले.”

(इ) समुद्र

✔ “समुद्राच्या लाटांना कधीही विश्रांती नसते, त्या सतत किनाऱ्यावर येतात आणि मागे जातात.”

प्र. 5: राजगडाची वैशिष्ट्ये लिहा.

प्र. 6: तुम्ही पाहिलेल्या एखाद्या किल्ल्याचे वर्णन आठ-दहा वाक्यांत करा.

✔ मी सिंहगड किल्ला पाहिला आहे.
✔ हा किल्ला पुण्याजवळ आहे आणि ऐतिहासिकदृष्ट्या महत्त्वाचा आहे.
✔ तानाजी मालुसरे यांनी येथे पराक्रम गाजवला.
✔ किल्ल्यावर किल्ल्याचे भव्य दरवाजे आणि बुरूज आहेत.
✔ किल्ल्यावरून खाली पाहिले की निसर्गरम्य दृश्य दिसते.
✔ येथे तानाजी मालुसरे यांची समाधी आहे.
✔ शिवकालीन इतिहासाचे दर्शन घडवणारा हा एक सुंदर किल्ला आहे.

प्र. 7: समीरच्या बाबांचे उत्तरपत्र (कल्पित)

प्रिय समीर,
तुझे पत्र वाचून खूप आनंद झाला. तुला सहल खूप आवडली याचा मला आनंद आहे. राजगडाबद्दल तू दिलेली माहिती खूप छान आहे. खरोखरच आपल्या इतिहासाचा अभिमान वाटतो. पुढच्या सुट्टीत आपण दुसऱ्या एखाद्या किल्ल्याला भेट देऊ. आई आणि आजी तुझी खूप आठवण काढतात. मित्र महंमदची तब्येत बरी आहे की नाही, याबद्दल कळव. काळजी घे.

तुझा,
बाबा.

खेळूया शब्दांशी.

(अ) खालील शब्दांत लपलेले शब्द लिहा.

वसतिगृहातले → वसती, गृह, आत, ले
भारतातील → भारत, आत, ता, इल
राजधानी → राज, धान, नी

(आ) खालील शब्दांना “दायी” किंवा “शाली” यांपैकी योग्य प्रत्यय लावून नवीन शब्द तयार करा.