मले बाजाराला जायाचं बाई!
स्वाध्याय
प्र. 1: तीन-चार वाक्यांत उत्तरे लिहा.
(अ) बाजाराला जायचे नाही असे बाई का म्हणतात?
➤ कारण बाजारात प्लॅस्टिकच्या पिशव्यांचा जास्त वापर होतो आणि त्यामुळे पर्यावरणाचे मोठे नुकसान होते.
➤ गटारे तुंबतात, रस्ते घाण होतात आणि प्राण्यांचे प्राणही धोक्यात येतात.
(आ) कॅरीबॅग इतरत्र फेकून दिल्याने काय घडते?
➤ गटारे आणि नाले तुंबतात, त्यामुळे सांडपाणी रस्त्यावर येते.
➤ गाई-म्हशी प्लॅस्टिक खातात आणि त्यामुळे त्यांचे आरोग्य बिघडते.
➤ समुद्रात प्लॅस्टिक गेल्याने मासे आणि कासवे मरतात.
(इ) बाईच्या हरणीचे मरण का ओढवले?
➤ तिने चाऱ्यासोबत प्लॅस्टिक खाल्ले आणि त्यामुळे तिचे पोट बिघडले.
➤ प्लॅस्टिक पचत नाही, त्यामुळे तिच्या मृत्यूला कारणीभूत ठरले.
प्र. 2: असे का घडले?
(अ) काळी माय ओसाड झाली.
➤ कारण शेतीत प्लॅस्टिक जमा झाले, त्यामुळे जमिनीचा पोत खराब झाला आणि पीक उगवले नाही.
(आ) सरकारने आदेश काढून संदेश दिला.
➤ कारण प्लॅस्टिकचा वापर जनावरांसाठी, निसर्गासाठी आणि माणसांसाठी हानिकारक आहे.
(इ) समुद्रकिनाऱ्यावर जलचर मरून पडले.
➤ कारण समुद्रात टाकलेले प्लॅस्टिक कासवे आणि मासे अन्न समजून खातात आणि मरतात.
(ई) बाई बाजाराला जायला तयार झाल्या.
➤ कारण तिला कळले की प्लॅस्टिकऐवजी कापडी आणि कागदी पिशव्या वापरल्यास पर्यावरण वाचू शकते.
प्र. 3: कोण, कोणास व का म्हणाले?
(अ) “सांग रे बाबा सांग. मले आठवत नाय. पेपरात आलंय तरी काय?”
➤ एका व्यक्तीने पेपरात आलेल्या प्लॅस्टिकविरोधी बातमीबद्दल विचारले.
(आ) “प्लॅस्टिकची जाळी वरती आली..”
➤ शेतीच्या मातीमध्ये प्लॅस्टिक सापडल्याने पीक येत नव्हते, म्हणून बाईने हे सांगितले.
प्र. 4: कोणकोणत्या प्लॅस्टिक वस्तूंचा पुन्हा वापर करता येईल?
➤ प्लॅस्टिकच्या बाटल्या – त्यांचा फुलदाण्या, पेन स्टँड किंवा रोपटी लावण्यासाठी उपयोग करता येतो.
➤ प्लॅस्टिकचे डबे – पुन्हा वापरून धान्य किंवा मसाले ठेवता येतात.
➤ प्लॅस्टिकची मोठी पिशवी – भाजी किंवा इतर सामान ठेवण्यासाठी वापरता येते.
प्र. 5: किराणा दुकानात प्लॅस्टिकची पिशवी न वापरण्याचा संवाद लिहा.
मी: काका, प्लॅस्टिक पिशवी नका वापरू, ती पर्यावरणासाठी हानिकारक आहे.
काका: पण माझ्याकडे कापडी पिशवी नाही, सामान कशात नेऊ?
दुकानदार: काकांनो, मी तुम्हाला कागदी पिशवी देतो किंवा पुढच्या वेळी कापडी पिशवी आणा.
काका: हो, मला आता पर्यावरणाचे महत्त्व समजले, पुढच्या वेळी मी कापडी पिशवी आणेन!
प्र. 6: ओला कचरा व सुका कचरा यांची यादी करा.
✔ ओला कचरा:
● भाजीपाल्याचे टरफले
● फळांच्या साली
● अन्नाचा कचरा
● फुलांच्या पाकळ्या
✔ सुका कचरा:
● प्लॅस्टिकच्या पिशव्या
● कागद
● काचेच्या बाटल्या
● लाकडी आणि लोखंडी वस्तू
प्र. 7: प्लॅस्टिक पिशव्यांचा वापर बंद केल्याने होणारे फायदे.
✔ गटारे आणि नाले तुंबणार नाहीत, त्यामुळे स्वच्छता राहील.
✔ गाई, म्हशी आणि समुद्री प्राणी सुरक्षित राहतील.
✔ शेतीतील मातीची गुणवत्ता सुधारेल.
✔ पर्यावरण सुरक्षित राहील आणि प्रदूषण कमी होईल.
प्र. 8: प्लॅस्टिकमुक्त अभियानात गोळा केलेल्या वस्तूंची यादी.
✔ प्लॅस्टिकच्या पिशव्या
✔ प्लॅस्टिकच्या बाटल्या
✔ थर्माकोलच्या प्लेट्स
✔ प्लॅस्टिकचे तुटलेले डबे आणि वस्तू
खेळूया शब्दांशी.
(अ) प्रमाणभाषेत रूपांतर करा.
| मूळ शब्द (बोली भाषा) | प्रमाणभाषा |
|---|---|
| न्हाई | नाही |
| सौंसाराला | संसाराला |
| म्हंजी | म्हणजे |
| समद्या | सगळ्या |
| म्हन्ते | म्हणते |
| माजी | माझी |
| यवढंच | एवढंच |
| हाय | आहे |
| त्यो | तो |
(आ) दिलेल्या शब्दांचे अर्थ आणि वाक्यात उपयोग.
✔ अंगठाबहाद्दर: अशिक्षित माणूस
माझे आजोबा अंगठाबहाद्दर होते, पण त्यांना खूप अनुभव होता.
✔ ओसाड: निर्मनुष्य किंवा वापरण्यायोग्य नसलेली जागा
पाणीअभावी शेती ओसाड पडली.
✔ जाळी: एकत्र अडकलेले जाडसर धागे किंवा वस्तू
शेतात नांगरताना प्लॅस्टिकची जाळी वर आली.
Leave a Reply