मला मोठ्‌ठं व्हायचंय!
स्वाध्याय
प्र. 1: दोन-तीन वाक्यांत प्रश्नांची उत्तरे लिहा.
(अ) मुलाला अंघोळीला न जाता काय करायचे आहे?
➤ मुलाला अंघोळ न करता शास्त्रज्ञ होण्यासाठी तयारी करायची आहे.
➤ तो संशोधन करून नवीन शोध लावू इच्छितो.
➤ मात्र, घरातील लोक त्याला अडथळे आणतात.
(आ) वैज्ञानिक शोध लावण्यासाठी मुलाने कोणती तयारी केली?
➤ त्याने घरातच प्रयोगशाळा (लॅब) तयार केली.
➤ त्याने मायक्रोस्कोप, टेस्टट्यूब, काचेची भांडी आणि शाईच्या बाटल्या आणल्या.
➤ त्याने पुस्तकांचा डोंगर रचला आणि टिपणांसाठी कागद तयार ठेवले.
(इ) शास्त्रज्ञ झाल्यावर ताई व आई काय करतील असे मुलाला वाटते?
➤ मोठा शास्त्रज्ञ झाल्यावर ताई आणि आई त्याच्या यशाचा आनंद घेतील.
➤ त्या त्याच्या पुरस्कार समारंभात अभिमानाने सहभागी होतील.
(ई) आई मुलाला कोणता शोध लावायला सांगते?
➤ आई त्याला त्याची हरवलेली निळी पँट शोधण्यास सांगते.
➤ तिला वाटते की ती शोधली, तर तो मोठा शोध लागेल.
प्र. 2: मनाने उत्तरे लिहा.
(अ) कोणत्या गोष्टींसाठी आई तुमच्या सारखी मागे लागते?
➤ वेळेवर अभ्यास करणे
➤ अंघोळ करणे आणि स्वच्छता राखणे
➤ जेवण वेळेवर करणे
➤ गृहपाठ पूर्ण करणे
(आ) तुम्हांला अंतराळात सोडले तर तुम्ही काय काय पाहाल ते लिहा.
➤ मी चंद्र, ग्रह, तारे आणि आकाशगंगा पाहीन.
➤ मी गुरू आणि शनी ग्रहावरील वादळे पाहीन.
➤ मी पृथ्वी बाहेरून कशी दिसते ते पाहण्याचा आनंद घेईन.
(इ) तुम्हांला कोणते शोध लावावे असे वाटते?
➤ अशी यंत्रणा शोधावी की जी प्रदूषण कमी करेल.
➤ ज्या यंत्राने सर्वांना स्वच्छ पाणी मिळेल.
➤ अशी शाळा तयार करावी की जिथे प्रत्येक मुलाला मोफत शिक्षण मिळेल.
प्र. 3:
(अ) वाक्प्रचारांचे अर्थ आणि वाक्यात उपयोग
(अ) आकाशाला गवसणी घालणे – खूप मोठे ध्येय ठेवणे
➤ उदाहरण: कल्पना चावलाने आकाशाला गवसणी घातली आणि अंतराळात प्रवास केला.
(इ) खडकातून पाणी काढणे – कठीण परिस्थितीतून मार्ग काढणे
➤ उदाहरण: माझ्या वडिलांनी मेहनतीने खडकातून पाणी काढले आणि मोठे यश मिळवले.
(आ) निश्चय दांडगा असणे – दृढ निश्चय असणे
➤ उदाहरण: सचिन तेंडुलकरला क्रिकेटपटू बनायचा निश्चय दांडगा होता.
(ई) मनस्ताप सहन करणे – खूप त्रास सहन करणे
➤ उदाहरण: परीक्षेच्या काळात विद्यार्थी मनस्ताप सहन करतात.
(आ) पाठातील महत्त्वाच्या शब्दांची माहिती
➤ गुरुत्वाकर्षण – पृथ्वीच्या आकर्षणामुळे वस्तू खाली पडतात, हा शोध न्यूटनने लावला.
➤ लॅब – प्रयोग करण्याचे ठिकाण म्हणजे प्रयोगशाळा.
➤ अणू – पदार्थातील सर्वात लहान घटक.
➤ टेस्टट्यूब – प्रयोगासाठी वापरण्यात येणारी काचाची नळी.
➤ विद्युतशक्ती – विजेपासून मिळणारी ऊर्जा.
➤ परमाणू – अणूपेक्षा सूक्ष्म घटक.
(इ) प्रयोगशाळेत वापरली जाणारी उपकरणे
➤ मायक्रोस्कोप
➤ टेस्टट्यूब
➤ बीकर
➤ काचपट्टी
➤ इलेक्ट्रिक बर्नर
➤ फ्लास्क
(ई) नाट्यछटेत उल्लेख असलेली पात्रे आणि त्यांचे संवाद
१. मुख्य पात्र (मुलगा) – तो वैज्ञानिक होण्याचे स्वप्न बघतो आणि घरच्यांच्या अडचणींविषयी बोलतो.
२. आई – ती त्याला अंघोळीला पाठवण्याचा आग्रह करते.
३. ताई – ती त्याला गंमत म्हणून वर फेकण्याचा उल्लेख करते.
४. आजी – अप्रत्यक्षपणे तिचा उल्लेख आहे.
Leave a Reply