बालभारती Notes Class 6 Chapter 8 Balbharati Maharashtra Board Marathi Medium

माय

१. कवी आणि कविता परिचय:

• कवीचे नाव: स. ग. पाचपोळ (१९५० – २००५)
• त्यांचा प्रसिद्ध कवितासंग्रह: स. ग. पाचपोळांची कविता
• कवितेचा मुख्य विषय:
  • या कवितेत एका गरीब आईच्या कष्टमय जीवनाचे चित्रण आहे.
  • आई आपल्या मुलाच्या भविष्यासाठी खूप त्याग आणि मेहनत करते.
  • कवीला आपल्या आईबद्दल कृतज्ञता आणि प्रेम वाटते.

२. कवितेचा सारांश:

• आई आपल्या मुलासाठी कष्ट करते आणि त्याला शिकवायचे स्वप्न पाहते.
• तिच्या पायात चप्पलही नसते, पण ती कामासाठी अनवाणी हिंडते.
• ती स्वतःसाठी काहीही मागत नाही, फक्त आपल्या मुलाच्या शिक्षणाची काळजी करते.
• कवी सुट्टीत घरी आल्यावर ती उसनवारी करून त्याला खाऊ आणते आणि प्रेमाने भरपेट जेवायला घालते.
• पण कवीचा बाप मात्र शिक्षणाच्या विरोधात असतो आणि त्याला लवकर कामाला लावण्यास सांगतो.
• आईच्या डोळ्यांत पाणी येते, कारण तिला मुलगा शिकून मोठा अधिकारी झालेला पाहायचा असतो.
• शेवटी कवीला वाटते की, तो पुन्हा आईच्याच पोटी जन्म घ्यावा आणि तिला सुख द्यावे.

३. कवितेतील महत्त्वाचे मुद्दे:

(१) आईच्या कष्टाचे वर्णन:

• आई आपल्या मुलाच्या शिक्षणासाठी कितीही कष्ट करायला तयार असते.
• तिच्या पायात चप्पल नसते, तरी ती कामासाठी अनवाणी फिरते.
• गरिबी असूनही ती मुलाला शिक्षण द्यायचे स्वप्न पाहते.

(२) आईचे प्रेम आणि त्याग:

• कवी घरी आल्यावर ती त्याला खाऊ आणते, भरपेट जेवू घालते.
• स्वतः उपाशी राहते, पण मुलाला आनंद देण्यासाठी सर्व प्रयत्न करते.
• तिच्यासाठी मुलाचे भविष्य सर्वात महत्त्वाचे असते.

(३) बापाची वृत्ती:

• कवीचा बाप शिक्षणाला महत्त्व देत नाही.
• तो आईला म्हणतो की, पुरे झाले शिकणे, आता मुलाला कामाला लावा.
• त्याला वाटते की, शिक्षणाऐवजी काम करून पैसे कमावणे जास्त महत्त्वाचे आहे.

(४) आईची भावना:

• मुलाला शिकवायचे तिचे स्वप्न आहे, म्हणून ती बापाचे बोलणे नाकारते.
• तिच्या डोळ्यात पाणी येते, कारण तिला भीती वाटते की तिचे स्वप्न पूर्ण होईल का?
• तिला मुलगा मोठा अधिकारी झालेला पाहायचा आहे.

(५) कवीची भावना:

• आईच्या कष्टामुळे कवीला तिच्याबद्दल खूप प्रेम आणि आदर वाटतो.
• त्याला वाटते की, तो पुन्हा तिच्याच पोटी जन्म घ्यावा आणि तिला सुख द्यावे.
• शेवटी तो म्हणतो की, त्याला तिचे पाय घट्ट धरून ठेवावेसे वाटतात.

४. कवितेतील मुख्य शिकवण:

आईसारखे दुसरे कोणतेही निःस्वार्थ प्रेम नाही.
मुलाने मोठे झाल्यावर आईच्या त्यागाची जाणीव ठेवली पाहिजे.
आईच्या कष्टांचे चीज करणे ही प्रत्येक मुलाची जबाबदारी आहे.
शिक्षण महत्त्वाचे आहे आणि प्रत्येक आई आपल्या मुलाला शिकलेले पाहू इच्छिते.

५. शब्द आणि त्यांचे अर्थ:

६. कवितेतील विशेष वाक्ये आणि त्यांचा अर्थ:

1. “फणकाट्या येचायले माय जाये रानी”

• आईला कितीही काटे टोचले तरी तिला वेदना जाणवत नाहीत, कारण ती मुलासाठी सर्व सहन करते.

2. “बस झालं शिक्शन याचं, घेऊ दे हाती रूमनं”

• बाप शिक्षणाच्या विरोधात आहे आणि त्याला वाटते की, आता मुलाने काम करावे.

3. “या डोयानं पाहीन रे मी दुधावरची साय”

• आईला आपल्या मुलाला मोठ्या पदावर पाहायचे आहे.

4. “अन् ठेवावे माय घट्ट धरून तुहे पाय”

• कवीला आईच्या पायावर प्रेमाने नतमस्तक व्हावेसे वाटते.

७. धड्यातील मुख्य संदेश:

आईचे प्रेम अमूल्य असते आणि तिच्यासाठी कधीही कमी करू नये.
शिक्षण महत्त्वाचे आहे आणि प्रत्येक आई आपल्या मुलाला शिकवायचे स्वप्न पाहते.
आपल्या कुटुंबातील कष्ट करणाऱ्या व्यक्तींचा आदर करायला हवा.
आईच्या त्यागाची जाण ठेवून मोठे झाल्यावर तिची सेवा करायला हवी.