बालभारती Notes Class 6 Chapter 7 Balbharati Maharashtra Board Marathi Medium

आपले परमवीर

१. परिचय:

• हा धडा भारताच्या सर्वोच्च लष्करी सन्मान ‘परमवीर चक्र’ आणि वीर सैनिकांच्या शौर्याबद्दल आहे.
• परमवीर चक्र हे भारतातील सर्वात मोठे शौर्यपदक आहे, जे युद्धात अतुलनीय शौर्य दाखवणाऱ्या सैनिकांना दिले जाते.
• हा सन्मान मिळवणाऱ्या सैनिकांना ‘परमवीर’ म्हटले जाते.

२. परमवीर चक्र बद्दल माहिती:

• परमवीर चक्र हे भारताचे सर्वोच्च लष्करी सन्मान आहे.
• हे युद्धभूमीवर असामान्य धाडस आणि बलिदान करणाऱ्या सैनिकांना दिले जाते.
• हे पदक आतापर्यंत केवळ २१ वेळा प्रदान करण्यात आले आहे, त्यापैकी १४ सैनिकांना ते मरणोत्तर मिळाले आहे.

३. परमवीर चक्राचे स्वरूप:

४. फ्लाईंग ऑफिसर निर्मलजीत सेखाँ यांचे शौर्य:

• १९७१ मध्ये पाकिस्तानशी युद्ध सुरू असताना, श्रीनगर हवाई तळावर शत्रूच्या सहा सेबर जेट विमाने हल्ला करण्यासाठी आली होती.
• तेव्हा फ्लाईंग ऑफिसर निर्मलजीत सेखाँ सावध होते, पण धुरामुळे त्यांना उड्डाण करता आले नाही.
• शत्रू जवळ येताच त्यांनी धैर्याने लढत दोन शत्रू विमाने पाडली.
• संख्या कमी असूनही त्यांनी शत्रूशी निकराने लढा दिला, ज्यामुळे श्रीनगरचे संरक्षण झाले.
• या लढाईत त्यांनी आपले प्राण गमावले, पण त्यांचा पराक्रम अमर राहिला.

५. दधीची ऋषींची त्यागगाथा:

• एका दंतकथेनुसार, एका राक्षसाने संपूर्ण जगातील पाणी पळवले होते, त्यामुळे लोक तहानेने तडफडत होते.
• कोणत्याही शस्त्राने त्या राक्षसाचा नाश होऊ शकत नव्हता, म्हणून एक अमोघ शस्त्र हवे होते.
• दधीची ऋषींनी लोकांच्या भल्यासाठी स्वतःच्या अस्थींचे दान केले.
• त्यांच्या हाडांपासून ‘इंद्रवज्र’ नावाचे शक्तिशाली शस्त्र तयार करण्यात आले आणि त्याने राक्षसाचा नाश झाला.
• त्यांच्यासारखा त्यागच आपले सैनिक करतात, म्हणून त्यांना ‘परमवीर’ असे म्हणतात.

६. वीर परमवीर सैनिकांची नावे:

(काही महत्त्वाचे वीर सैनिक ज्यांना परमवीर चक्र मिळाले)

1. मेजर सोमनाथ शर्मा
2. लान्स नाईक करमसिंग
3. सेकंड लेफ्टनंट राम राघोबा राणे
4. कॅप्टन विक्रम बत्रा
5. ग्रेनेडियर योगेंद्रसिंग यादव
6. लेफ्टनंट मनोजकुमार पांडे
7. रायफल मॅन संजयकुमार
8. फ्लाईंग ऑफिसर निर्मलजीत सेखाँ

७. राष्ट्र आणि राष्ट्रीय प्रतीके:

• राष्ट्र म्हणजे अनेक खेडी, गावे आणि शहरे मिळून तयार होणारा प्रदेश.
• भारताच्या सीमारेषेत राहणारे आपण सर्वजण ‘भारतीय नागरिक’ आहोत.
• राष्ट्रीय प्रतीके:
  1. राष्ट्रध्वज (तिरंगा) – तीन रंग असलेला भारतीय झेंडा.
  2. राष्ट्रगीत (‘जन गण मन’) – भारताचे अधिकृत राष्ट्रगीत.
  3. राजमुद्रा – चार सिंह असलेली अशोक स्तंभावर आधारित मुद्रा.

८. धड्याचा मुख्य उद्देश:

भारतीय सैनिकांचे बलिदान समजावून सांगणे.
परमवीर चक्राचा महत्त्वाचा इतिहास समजावणे.
राष्ट्रप्रेम आणि देशसेवेचे महत्त्व पटवून देणे.
परमवीर सैनिकांच्या धैर्याची ओळख करून देणे.

९. शिकवण:

1. देशाच्या सुरक्षेसाठी आपल्या सैनिकांचे बलिदान महत्त्वाचे असते.
2. परमवीर सैनिकांसारखे शौर्य आणि कर्तव्यभाव आपल्या आयुष्यात असावे.
3. आपल्या राष्ट्रीय प्रतीकांचा आदर करावा आणि देशप्रेमाची भावना ठेवावी.
4. समाजाच्या कल्याणासाठी आणि देशसेवेसाठी काहीतरी योगदान द्यावे.